Узбекистон республикаси согликни саклаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази андижон давлат тиббиёт институти


Download 450.23 Kb.
bet43/164
Sana17.02.2023
Hajmi450.23 Kb.
#1204879
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   164
Bog'liq
Dermatologiya дарслик

ЭПИДЕРМОФИТИДЛАР
Кучли токсике-аллергик хоссаларга эга ва бемор организмини узок вакт мобайнида аста-секин юкори сезувчанликка олиб келадиган interdigitole варианти хисобланган. Тr. mentаgrophytes замбуругининг таъсири иккиламчи аллергик тошмалар-эпидермофитидлар пайдо булишига олиб келади. Эпидермофитиянинг уткир шаклларидаги бемор организмидаги юкори сезувчанлик на факат замбуруг хаётий фаолияти махсулотларини юкори сурилишида балки узгарилган оксил парчаларишидан пайдо булгам махсулотларнинг сезувчанлик келтириб чикарувчи таъсири натижаси хамдир. Эпидермофитидлар интертригиноз ва хатто сквамоз шаклларида гохо булсада, дисгидротик эпидермофитияли беморларнинг 60% тида пайдо булади. Эпидермофитидлар (регионар) эпидермофитияли жойларнинг якинида пайдо булиши билан бир каторда куп ва кенг жойларга таркалиши хам мумкиндир. Купрок улар кафтда ва кул бармокларида жойлашишади. Эпидермофитидларнинг морфологик характери хар хил булиши мумкин:- эритема-сквамоз, уртикар-эксудатив, дигидротик (пуфакчалар), пустулез, экземасимон. Кафтларда купрок пуфакчали ва сквамоз эпидермофитидлар, юз терисида, гавдада ва оёкларда купрок торвок-эксудатив ёки эритема-сквамоз холатида булади. Кенг таркалган эпидермофитидлар купинча умумий ходисалар билан кузатилади: хароратнинг кутарилиши, калтираш, бехоллик, баъзан кучли кичиш булади. Экземасимон ва дисгидротик эпидермофитидлар узок вакт давом этиб нотугри даволанилганда экземага утиб кетиши мумкин.
Даволаш. Товон эпидермофитиясини даволаш клиник шаклига караб хap хил булади. Умумий коида куйидагича: касаллик аломатлари канча уткир булса, фунгицид ва дезинфекция килувчи моддалар концентрацияси шунча камрок булиши керак. Уткир эпидермофитияни уткир экземами даволашдаги барча принципларга риоя килган холда даволанилади: (кальций препаратлари, антигистамин моддалари, витаминлар, аутогематерапия) десен­сибилизация даволаши олиб борилади ва совутувчи примочкалар ёки перманганат калийли иссик ванночкалар билан махаллий яллигланишга карши даволанилади, жарохатли жойлар (пуфак ва пуфакчалар очилиб, уларни устки кисми олиб ташланади, кучаётган эпидермис киркиб ташланади ва хоказо) олдиндан парвариш этилади. Эпидермофитидлар билан кузатиладиган уткир кечувчи дисгидротик эпидермофитияда десенсибилизация даволаш комплексига (хлорид кальций ичгани ёки вена ичига, натрий гипосульфит вена ичига, В1 ва B6 витаминларининг инъекциялари, аутогемотерапия, ди­медрол, дипразин, диазолин ва бошкалар) кортикостероид гормонларини (преднизолон, тирамцинолон ёки дексаметазон) юкори булмаган дозаларда куйиб фойдаланилади. Агар эпидермофитията пиоген инфекция кушилса (пуфакча ва пуфакларнинг ичида йирингли нарса) 5-7 кун давомида сульфаниламидлар буюрилади. Бу холларда антибиотиклар буюриш тавсия этилмайди, чунки бу эпидермофитияни кучайишига ва эпидермофитидлар пайдо булишига олиб келиши мумкин. Яллигланиш холатларинкнг тинчлана бораётганида (эпидермофитиянинг дисгидротик ва интептригиноз куринишларида) препаратларнинг концентрациясини аста-секин ошира бориш йули билан фунгицид ва терини тушурувчи дорилар билан даволашга утилади: 3-5% олтингугурт-корамой ёки салиций-корамой пасталари, бетанафтол малхами, "Цинкундан", "Ундецин", "Афунгил" малхамлари. Сквамоз эпидермофитияда мугуз каватини тушурувчи малхамлар: Уайтфилд малхами (бензой кислотаси 1,0-2,0, салицил кислотаси 2,0-3,0, вазелин 30,0) ёки Ариевич малхами (сут кислотаси 6,0, салицил кислотаси 12,0, вазелин 100,0 гача) буюрилади. Мугуз массалар тушиб кетгандан сунг Андриасян суюклигини (уротропин 10,0, гли­церин 20,0, Sol.acidiacetici 8%-70,0) ёки Кастеллани суюклигини (фуксин 20,0, фенол 5% 190,0, борная кислота 2,0, ацетон 10,0, резорцин 20,0) нитрофунгин ва фунгицид малхамлари (0,05%- 1% нитрофурилен, олтингугурт салицил-корамой, октатион, ундецин, "Цинкундан" ва бошка) буюрилади. Интертригиноз эпидермофитияда фунгицид суюкликлари ва малхамлар буюргандан сунг хар хил упасимон сепиладиган (аминазол, декамин) ёки куйидаги ёзув буйича: (олтингугурт, салицил кислотаси аna 1,5 борат кислотаси 5,0 цинк, тальк аna 25,0) дориларидан фойдаланилади.
Эпидермофитияда касалланган тирнокларнинг дазоланишини рубромикоздаги онихомикозларни даволаш булимида куриб чикилади. Эпидермофитиядаги айрим касалланган тирнок пластинкаларини бутунлай олиб ташлаш урнига замбуругни таркалиб кетишининг олдини олиш максадида йоднинг спиртли эритмасини суртишни буюрилади.
РУБРОМИКОЗ ЁКИ РУБРОФИТИЯ
(rubromycosisseurubrophytia)
Этиологияси. Айрим авторларнинг фикрича рубромикоз чакирувчиси эпидермофитонлар ва трихофитонлар орасида урта вазиятни эгаллайди. Бу (трихофитонлар каби) чакирувчининг тукларни жарохатлай олиши билан богликдир. Аммо кейинги вактларда уни купрок трихофитонлар группасига киритмокдалар, бу аса замбуругнинг номида (авваллари замбуруг Es.rubrum деб аталарди) – Gr.purpureum - уз аксини топган.
Товон рубромикози

Товон рубромикози - замбуругнинг энг куп жойлашадиган жойидир. Бармоклараро бурмалардан бошланиб, эпидермофитиядан фаркли уларок барча ёки деярли хаммаси жарохатланади. Товон калинлашиб куп кизариб куруклаша бошлайди, тери жуяклари аник куриниб, уларда унсимон тукилиш яхши билиниб туради. Процесс товон ва бармоклар устки ва ёнбош юзаларига хам таркалиши мумкин. Болаларда рубромикознинг бу куриниши куп холларда аник экссудатив ходисалар билан кузатилгани сабабли диагностикада хатоларга олиб келиши мумкин. Товон терисининг жарохати, одатда, эртами ёки кечми процессга тирнок пластинкаларини хам тортилишига олиб келади. Булак холларда процесс тирнок пластинкаларининг жарохатланишидан бошланиб, кейинчалик товон терисини хам коплайди.
Товон ва кул рубромикози
Касаллик товон терисидан бошланиб, кейинчалик куллар ва кул бармоклари, тирнок пластинкалари хам жарохатланади. Кам холларда чакирувчи аввало кул терисига жойлашади. Касаллик клиник куриниши товон териси жарохатига деярли ухшайди, аммо (кулнинг кайта-кайта ювилиши хисобига) жарохатланиш аниклиги бирмунча пастрокдир. Жарохатланган жойлар четида ва кул бармокларининг тепа юзасидан булиниб-булиниб жойлашган буртикчалар булади.
Тирнок пластинкалари рубромикози.
Касаллик тез-тез учраб туради. Айрим холларда факат тирноклар жарохатланади. Бошка холларда эса товон териси, панжалар ёки кенг таркалган рубромикоз билан бирга учрайди. Тирнок пластинкаларининг ёппасига жарохатланиши характерлидир, купинча оёк-кулдаги барча тирноклар касалланади. Рубромикозли онихиянинг нормотрофик типида пластинкасини калинлиги узгармайди: касалланиш эркин чеккадан ёки тирнок ёнбош томонларидан бошланиб у ерларда ок ёки саргиш рангли йул-йул чизикчалар пайдо булади: шундай йул-йул чизикчалар тирнок пластинкасининг ичидан куриниб туриши мумкин. Рубромикозли онихиянинг гипертрофик типида тирнок пластинкаси калинлашади осонгина укаланади, синади, тирнок ости гиперкератоз булади: юкорида айтилган йул-йул чизикчалар булиши мумкин. Онихиянинг атрофияли типида тирнок пластинкаси юпкаланади, унинг катта кисми емирилади, факат тирнок буртида колади. Гохо тирнок пластинкаси тирнок чикадиган жойдан онихолизис типи буйича ажралади. Тирнок пластинкалари, кул бармоклари ва товон терисининг характерли (типик) касалланишида диагноз куйиш кийинчилик чакирмайди, факатгина шуни эътиборга олиш керакки, у патологик материални микроскопик текширилганда осонгина тасдикланади. Кул бармоклари ва тирнок пластинкаларининг жарохатисиз булган товон териси ва бармоклараро бурмалар рубромикозини товон эпидермофитияси интертригиноз ва сквамоз куриниишаридан фарк килмоги керак, буларнинг клиник куринишлари амалий жихатдан бир хилдир. Бирок рубромикозда анча аник гиперкератоз за те­рм жуякларида унсимон кепакланиш булади, интертриноз куринишда эса анча куринган яллигланиш ходисалари, иккиламчи аллергик тошмалар булади.

Download 450.23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   164




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling