В а у р т а м а Х с у с т а ъ л и м в а з и р л и г и т е р м и з д а в л а т у н и в е р с и т е т и

1 С у л а й м о н о в И . Оврупошшг Аммр Темурга миннатдорчи- 
лиги. «Еш ленннчи» газетаси, 1990 йил 14-декабрь.
38
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

шу бугундан бошлаб улуғ Темурнннг хазннасига жўна- 
тилажак»6,— дейилган эди.
Оврупо мамлакатлари ҳукмдорларн, албатта, сулгон 
Боязидхонни Амир Темурга ҳарши қайраш ва гиж-гиж- 
лаш сиёсатини ҳам олиб борганлар, албатта,
Анқара ёнида юз берган фожиада ва унинг келиб 
чиқишида ҳар иккала ҳукмдорнинг — Султон Боязнд- 
хоннинг ҳам, Амир Темурнииг ҳам эҳтимол бирининг 
кўпроқднр, иккинчисининг озроқдир хатолари бор эди, 
албатта. Буни енгилган Боязидхонни Амир Темур ҳузу- 
рига олиб келганларида унинг айтган сўзларидан ҳам 
англаб олиш қийин эмас. Жумладан, у хато-камчнлик- 
ларини эътироф этиб шундай деган эди: «Дарҳақиқат 
хато қилднм, ҳазрати соҳибқироннинг сўзларпга қулоқ 
солмадпм, шунинг учун жазонмнн тортнб турнбман7».
Амир Темурнинг тарихий хизматида унинг олижа- 
ноблиги доимо ҳамнафас ва ҳамроҳ бўлиб келган. Шун- 
га амал қилган ҳолда Амир Темур Султон Боязндхон- 
ни афв этди, Рум мамлакатига ҳукмронлик қплншпц 
унннг ихтиёрига берди. Бироқ Боязидхон пойтахт ша-- 
ҳар Бурсага бормади, О қ шаҳарда Шайх Маҳдум Ҳай-. 
рон-хонақосида кун кечирди ва 9 ой ўтар-ўтмас мағ- 
лубият аламида 1403 йилнинг 8 мартида 43 ёшида ва- 
фот этди.
Соҳибқирон Амир Темур Боязндхоннинг вафотини 
эшитиб ич-ичидан куюнди, ҳатто кўз ёши ҳам қилиб. 
олди. Оқ шаҳарга бориб, марҳумнинг болаларн ва қа- 
риндошларига чуқур таъзия билдириб, қуръон-тиловат 
қгиди. Балким жаҳонгир Амир Темур турк халқлари- 
нинг икки буюк саркардаснни тўқнаштириб қўйган қис- 
матнинг аччиқ ҳазилини кўз олдидан бир-бир ўтказиб 
оби дийда қилгандир.
Дейлик, Анқара жанги бўлмаганда икки жаҳонгир 
тил топишиб, бамаслаҳат ва баҳамжиҳатлик бнлан иш 
тутганларида келажак қандай бўларди, тараққиёт қай- 
сп йўлдан кетарди? Агар шундай қилннганда турк халқ- 
ларининг парчаланиб кетишига барҳам берилиб, Осиё- 
нинг Оврупо давлатларп томоиидан мустамлакаларга 
айлантирилишининг олди олннган бўлармиди? Тарих та- 
раққиётнда, кишилик жамияти ривожланишнда Осиё 
етакчилик ролнни ўйнаган бўлармиди?