В а у р т а м а Х с у с т а ъ л и м в а з и р л и г и т е р м и з д а в л а т у н и в е р с и т е т и

^ 
35
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Шарққа ҳуқмронлик қилишнн қўлларига кирнтиш учун 
замин тайёрлашга интилиш зди. Бунга 1402 йилнинг 20- 
июлида Анқара ёнида бўлган жанг яққол мисол бўла 
олади.
Маълумки, X IV аср охпри ва X V аср бошларида дунё 
иигоҳшш ўзига қаратган икки буюк шахс, икки буюк 
жаҳонгир бор эди. Бири Амир Темур бўлса, иккинчиси 
Туркия султони Елдирим (шиддатли, чақмоқдай) Боя- 
зндхон эди. Елдирим Боязид кетма-кет жангларда га- 
лаба қозониб Сербия ва Болгарняни босиб олди ва 
1396 йилнинг 25-сентябрида Оврупо давлатлари — Фран- 
ция, Италпя, Англия, Испания, Чехня, Олмония ва Ва 
лахия давлатларннинг бирлашган қўшинларини Нико- 
пол шаҳри о.стонасида тор-мор келтирди. Никопол осто- 
пасида юз берган бу фожиа ҳақнқатан ҳам Оврупо -дав- 
латларини ларзага солди. Хўш, энди ннма қнлмоқ ке- 
рак. Елдирнм Боязидга бас келадиган одам топиларми- 
кан бу жаҳонда? Озрупо ҳукмдорларннннг бошини шун- 
дай саволлар чулғаб олган эди. Ба ниҳоят улар бу 
балодап қутулишнинг йўли бптта — у ҳам бўлса Амир 
Темур деган хулосага келдилар. Оврупони Боязпд бос- 
қиниДан қутқариб қоладиган ягона халоскор ўша, ҳа 
шундай деган ниятлар билан улар ўзларннннг элчила- 
рини катта совға-саломлар билан Амир Темур ҳузурнга 
йўлладилар. Бу ишда Ватикан архпепископи Поанн ай- 
ниқса жонбозлик кўрсатди. Францпя қиролй'Карл V I 
билан бўлган суҳбатда архиепископ Иоанн — «Шундай 
қнлиб қўйиш керакки,— охир-оқибатда алар бир-бнр- 
ларнни маҳв этсинлар. Шундан кейин биз овруполиклар 
тинч бўлурмиз, келажакда бутун Осиё бизннкп бў- 
лур,— деган эдн1.
Шундай қилиб, Осиёда икки катта куч, нкки қудратли 
тўлқин Ғарб ҳукмдорларининг гиж-гижлан
1
лари туфайли 
бир-бирига қарши ҳаракатга келди. Шунга қарамай, Амир 
Темур вазминлик қилди, фожианинг олдини олиш учун 
Боязндхоннинг олдига кўп бор ўз элчиларини юбориб, 
қайсарни ўйлаб иш қилишга чақирди. Хусусан, Амир 
Темурнинг Султон Боязндхонга юборган мактублари- 
нинг бирида шундай сўзлар бор: «...мамлакатларимиз- 
нинг эмну омонлилиги ва фуқаронннг рнфоҳиятини ўйлаб 
султои ҳазратларн билан сулҳ тузпш, дўстлнк ва қар- 
дошлик риштасини мустаҳкамлашга тайёрмиз. Чунки 
мусулмон подшоҳларн ўз ораларнда мухолифатчнлик