Va ijtimoiy-gumanitar fanlar korupsiyaga qarshi madaniyat asoslari

Korruptsiya tushunchasi ijtimoiy hodisa sifatida

Korruptsiya murakkab tushuncha bo'lib, turli odamlar tomonidan noaniq qabul qilinadi, u tarixiy xususiyatga ega va ko'p jihatdan ma'lum bir mamlakatning ijtimoiy sharoitlari va an'analariga bog'liq. Uni eng adekvat tushunish faqat ijtimoiy munosabatlarni, ma'lum bir mamlakat yoki mintaqa aholisining ongiga oid g'oyalar va stereotiplarni, shuningdek, uning hissiy idrokini hisobga olgan holda mumkin.

Sovet davrida korruptsiya poraxo'rlik bilan sinonim edi, bu juda tushunarli, chunki. Bunday sharoitda fuqarolarning aksariyati uchun poraxo'rlik o'zlari yoki ularning qarindoshlari, tanishlari yoki hamkasblari ishtirok etgan korruptsiyaning yagona shakli edi.
Biroq sobiq ittifoq respublikalarining bozor munosabatlariga oʻtishi, fuqarolarga har qanday mulkka egalik qilish imkoniyatining taʼminlanishi, pul muomalasi va qimmatli qogʻozlar bozorining rivojlanishi bilan jamiyat va davlat uchun eng katta yoʻqotishlar korruptsiyaga olib kela boshladi. byudjyet mablag'laridan maqsadsiz foydalanish va ularni qayta taqsimlash, kam to'langan soliqlar va boshqalar bilan bog'liq bo'lgan operatsiyalar poraxo'rlikni fonga surgan. Fuqarolar va tadbirkorlarning mansabdor shaxslar bilan munosabatlarida pora saqlanib qoladi; Oliy martabali davlat arboblariga kelsak, ular qonunni buzmagan holda ko‘p millionlab noqonuniy daromad olish uchun pora bermasdan ko‘proq imkoniyatlarga ega. Masalan, rasmiy qonuniy asoslarda, mansabdor shaxsning xotiniga tegishli bo'lgan kompaniyaga uskunalarni foydali etkazib berish uchun tender o'tkazish.

zigmund.online e
AD


Hamma narsadan charchadingizmi? Siz qaror qabul qilishni xohlamaysizmi?
O'zingizni tushunish va qo'llab-quvvatlash uchun onlayn psixolog bilan his-tuyg'ularingizni muhokama qiling.
| Oila


| ekzistensial


| Tranzaksiya tahlili


| Gestalt


Qo'shimcha ma'lumot olish uchun
Yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, korruptsiyani tushunish ko'p jihatdan milliy, etnik, diniy va huquqiy an'analar bilan belgilanadi, bu esa muayyan harakatlarni korruptsiya deb tasniflash yoki tasniflamaslik imkonini beradi. Misol uchun, ba'zi mamlakatlarda xo'jayinning tug'ilgan kunida sovg'a berish odatiy hol deb hisoblansa, boshqa mamlakatlarda bu holat axloqiy me'yorlarni qo'pol ravishda buzish sifatida qabul qilinadi.
Shunday qilib, bir tomondan, korruptsiya ijtimoiy me'yorlarni buzish, xatti-harakatlardagi axloqiy og'ishlarda namoyon bo'lsa, ikkinchi tomondan, u mansabdor shaxslar tomonidan noqonuniy foyda olish uchun o'z mavqeidan foydalanishda yoki huquqbuzarliklarni ta'minlashda namoyon bo'ladi. bunday imtiyozlar boshqa mansabdor shaxslarga yoki mansabni egallamaydigan fuqarolarga. Bu davlat yoki ijtimoiy qadriyatlarni (pul, moddiy resurslar va boshqalar) bevosita o'g'irlashda namoyon bo'lishi mumkin.
Ko'pgina korruptsion harakatlar mansabdor shaxslarga berilgan vakolatlar doirasida amalga oshiriladi va ularning ushbu harakatlar bilan bog'liq shaxsiy manfaatini qonuniy ravishda isbotlash har doim ham mumkin emas, ya'ni. qonunni buzmagan holda rasmiy ravishda ishlab chiqarilgan. Bu ko'plab tadqiqotchilarni "korrupsiyaning umumiy darajasini pasaytirish uchun faqat mansabdor shaxslarni jinoiy javobgarlikka tortish orqali korrupsiyaga qarshi kurashish samarasiz" degan xulosaga olib keldi [ 5]. Boshqacha qilib aytganda, korruptsiyaning zamonaviy ta'riflari uni faqat jinoiy huquqbuzarliklar bilan bevosita bog'lamaydi, ammo ular bunday imkoniyatlarni istisno qilmaydi.
Yaqin vaqtlargacha korruptsiya ijtimoiy hodisa sifatida ­faqat advokatlarning diqqat markazida bo'lgan va yuqorida aytib o'tilganidek, asosan poraxo'rlikka aylangan. Biroq bugungi kunimizda korrupsiyaning keng tarqalishi, jamiyat hayotining barcha jabhalariga kirib borishi tadqiqotchilarni uning ko‘p qirrali va ko‘p qirralarini anglab yetishiga olib keldi. Zamonaviy jamiyat va davlat rivojlanishi bilan korruptsiya tobora xilma-xil bo'lib bormoqda, shuning uchun uni turli pozitsiyalardan ta'riflash va o'rganish mumkin. Zamonaviy adabiyotda korruptsiyani tushunishning to'rtta asosiy yondashuvi mavjud [ 6].
1. Korruptsiyaning huquqiy talqini. Advokatlar korruptsiya deganda mansabdor shaxsning xizmat ­mavqei yoki ijtimoiy mavqeidan shaxsiy yoki korporativ maqsadlarda foydalanish bilan bog'liq jinoyatni tushunadi. Ko'pincha, bunday qiziqish pora olish yoki berish shaklida noqonuniy daromad olish bilan bog'liq. Shu bilan birga, pora pul, qimmatli qog'ozlar va boshqa mol-mulk bilan bir qatorda, bepul ko'rsatiladigan, lekin to'lanishi shart bo'lgan nomulkiy xizmatlar (sayyohlik vaucherlari, kvartirani ta'mirlash, uy yoki dacha qurish va boshqalar) bo'lishi mumkin. Xususiylashtirilgan obyektlar narxini past baholab berish, ijara haqini, bank kreditlaridan foydalanganlik uchun foizlarni pasaytirish va hokazolar pora sifatida qabul qilinadi.
2. Korruptsiyaning iqtisodiy tushunchasi. Bu erda korruptsiya ­biznes, davlat yoki shahar boshqaruvi mansabdor shaxslarining biznes, davlat, alohida jamoalar, umuman mamlakat rivojlanishi uchun moliyaviy va resurs yo'qotishlariga olib keladigan faoliyatini anglatadi. Ushbu yondashuvda korruptsiya xavfi korruptsiya natijasida moliyaviy yo'qotishlar darajasi bilan baholanadi.


3. Korruptsiyani boshqaruv nuqtai nazaridan tushunish. Ushbu yondashuvda korruptsiya deganda me'yoriy hujjatlar va qonunlarda, davlat yoki munitsipal hokimiyatda mustahkamlangan normalarni buzadigan yoki yo'q qiladigan, shaxsiy yoki korporativ manfaatlar davlat va jamoat manfaatlaridan ustun kela boshlaganligi sababli uning tizimli samarasizligiga olib keladigan xatti-harakatlar tushuniladi. .
4. Korruptsiyaning sotsiologik tushunchasi. Sotsiologiya nuqtai nazaridan korruptsiya - bu
shaxsiy yoki korporativ manfaatlar uchun siyosiy, davlat va munitsipal
muammolarni hal qilishda norasmiy aloqalar va munosabatlardan foydalanish. Bunday muammolarni hal qilish tartiblari
bu erda favoritizm bilan bog'liq va mijozizm , ayniqsa kadrlar bo'yicha
qarorlar qabul qilish va keyinchalik
shu tarzda tayinlangan mansabdor shaxslarga yordam berish sohasida.
Taqdim etilgan to'rtta yondashuvning har biri ­korruptsiyaning alohida tomonlarini ochib beradi va ular birgalikda ushbu hodisaning mohiyatini etarlicha to'liq tavsiflaydi.
Korruptsiya atamasining o'zi lotincha " korrei " (bir mavzuga bag'ishlangan bir nechta odam) va " rumpere " (buzish, zarar etkazish, bekor qilish) so'zlarining birikmasidan kelib chiqqan. Natijada, bir necha (kamida ikki) shaxsning faoliyatida ishtirok etishni anglatuvchi mustaqil atama shakllandi, uning maqsadi sud jarayonining normal jarayonini yoki boshqaruv jarayonini buzish (buzish) yoki zarar etkazish edi. kompaniyaning ba'zi ishlari.
Ushbu hodisaning ta'rifiga kelsak, ilmiy, o'quv va ommaviy-publisistik adabiyotlarda ko'plab ta'riflar mavjud. Rus tilining izohli lug'ati korruptsiyani poraxo'rlik, mansabdor shaxslar, siyosatchilarning vahshiyligi sifatida tavsiflaydi.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining korruptsiyaga qarshi xalqaro kurash to'g'risidagi ma'lumotnomasida korruptsiya "davlat hokimiyatini shaxsiy manfaatlar uchun suiiste'mol qilish" deb ta'riflanadi.
Bu tushuncha poraxoʻrlik (shaxsni xizmat vazifasidan chetlatish uchun mukofot berish), qarindosh-urugʻchilik (qarindoshlari yoki “oʻz odamlari” tomonidan daromadli yoki foydali lavozimlarni himoya qilish) va davlat mablagʻlarini shaxsiy ehtiyojlar uchun oʻzlashtirishni oʻz ichiga oladi.
Rossiya Federatsiyasining "Korrupsiyaga qarshi kurashish to'g'risida" gi qonunida korruptsiya "xizmat mavqeini suiiste'mol qilish, pora berish, pora olish, mansab vakolatlarini suiiste'mol qilish, tijorat pora olish yoki jismoniy shaxs tomonidan o'z xizmat mavqeidan qonun hujjatlariga zid ravishda boshqa noqonuniy foydalanish" deb tushuniladi. pul, qimmatbaho buyumlar, boshqa mulk yoki mulkiy xususiyatdagi xizmatlar, o‘ziga yoki uchinchi shaxslarga boshqa mulkiy huquqlar ko‘rinishidagi foyda olish maqsadida jamiyat va davlatning qonuniy manfaatlari yoki ko‘rsatilgan shaxslarga bunday imtiyozlarni qonunga xilof ravishda taqdim etish. shaxsning boshqa jismoniy shaxslar tomonidan sodir etilganligi, shuningdek yuqorida ko'rsatilgan harakatlarni "yuridik shaxs nomidan yoki uning manfaatlarini ko'zlab" sodir etilganligi.