Variant-1 Iqtisodiy nochorlilc (bankrotlik)ni baholashning ob’ektiv zarurligi, uni tahlil qilish maqsadi va vazifalari

K_km = MST (010-satr 2-shakl) / Kreditorlik majburiyatlari o‘rtacha yillik qiymati ((KM_yb+KM_yo)/2, 601-satr 1-shakl)
Korxona tovar-moddiy zaxiralarining aylanishi koeffitsiyenti (K_tmz) tovar-moddiy zaxiralaridan foydalanish natijaviyligini ifodalaydi.
K_tmz = MST (010 satr 2-shakl) / Tovar-moddiy zaxiralar o‘rtacha yillik qiymati ((TMZ_yb+TMZ_yo)/2, 140-satr 1-shakl)

VARIANT-27

1. Mahsulot sotishdan ko‘rilgan yalpi moliyaviy natija va unga ta’sir etuvchi omillaming tahlili.
Mahsulot sotishdan ko‘rilgan yalpi foyda quyidagi operatsiya va hodisalar natijasida hosil bo‘ladigan daromadni hisobga olishda qo‘llanilishi kerak:
(a) tovarlarni sotish;
(b) xizmatlarni ko‘rsatish;
(v) boshqa tomonlar xo‘jalik yurituvchi subyektning foizlar, royalti va dividendlar ko‘rinishidagi daromadlarni keltiradigan aktivlardan foydalanishi.
Sotishdan sof tushum jami tushumdan sotishga soliqlar (egri soliqlarni) chegirish asosida topiladi.
Sotishdan yalpi foyda sotishdan sof tushumdan sotilgan mahsulot (ish va xizmat)larning tannarxini chegirish orqali topiladi.
Mahsulot (ish va xizmat)larni sotishdan yalpi foyda va uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillar qatoriga quyidagilar kiradi:
- sotish hajmi;
- mahsulotlar tarkibining o‘zgarishi;
- mahsulotlarni sotish bahosining o‘zgarishi;
- xomashyolar, materiallar, yoqilg‘i sarflari ta’riflari o‘zgarishi;
- moddiy va mehnat sarflarining o‘zgarishi.
2. Kreditni ta’minlanganligini tahlili.
Kredit xavfsizligi tahlili kredit majburiyatini bajarmaslik xavfini baholash uchun qarz oluvchi yoki kontragentning kreditga layoqatliligini baholashni anglatadi. Tahlil odatda kreditorlar, investorlar va boshqa moliya institutlari tomonidan qarz oluvchi yoki kontragent o'z moliyaviy majburiyatlarini bajarishi va qarzni to'lashi mumkinligini aniqlash uchun amalga oshiriladi. Kredit xavfsizligini tahlil qilishning asosiy elementlari quyidagilardan iborat:Kredit reytingi: Kredit balli kredit xavfsizligini tahlil qilishda muhim omil hisoblanadi. Kredit reytingi qarz oluvchining kreditga layoqatliligini va uning qarzni to'lash qobiliyatini ko'rsatadi. Kredit ballining yuqoriligi defolt xavfining pastligini ko'rsatadi, past kredit reytingi esa to'lamaslik xavfining yuqoriligini ko'rsatadi. Moliyaviy hisobotlar: Qarz oluvchi yoki kontragentning moliyaviy hisobotlari ularning moliyaviy ahvoli va qarzni to'lash qobiliyati haqida tushuncha beradi. Moliyaviy hisobotlarni tahlil qilish likvidlik, to'lov qobiliyati, rentabellik va pul oqimi kabi omillarni baholashni o'z ichiga oladi.Garov: garov deganda qarz oluvchi kreditni ta'minlash uchun garovga qo'ygan aktivlarga aytiladi. Garov qarz beruvchining xavfsizligini ta'minlaydi va qarzni to'lamagan taqdirda olib qo'yilishi mumkin. Garovni tahlil qilish uning qiymati, sifati va sotilishini baholashni o'z ichiga oladi Qarzning daromadga nisbati: Qarzning daromadga nisbati qarz oluvchining qarz majburiyatlarining ularning daromadlariga nisbati. Qarzning daromadga nisbati tahlili qarz oluvchining qarzni to'lash qobiliyatini ko'rsatadi. Bozor shartlari: Bozor sharoitlarini tahlil qilish iqtisodiy muhit, foiz stavkalari va sanoat tendentsiyalari kabi omillarni baholashni o'z ichiga oladi. Bozor sharoiti qarz oluvchining qarzni to'lash qobiliyatiga ta'sir qilishi va kreditorning kredit berish to'g'risidagi qaroriga ta'sir qilishi mumkin. Xulosa qilib aytganda, kredit xavfsizligini tahlil qilish qarz oluvchining qarzni to'lash qobiliyatiga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan turli omillarni har tomonlama baholashni o'z ichiga oladi. Kreditorlar va investorlar ushbu tahlildan defolt xavfini baholash va kredit berish bo'yicha ongli qarorlar qabul qilish uchun foydalanadilar.