«veterinariya sanitariya ekspertizasi» kafedrasi “tasdiqlayman”

Nazorat uchun savollar:

1. 
   Sut tarkibida antibiotiklar qoldig‘i bo‘lishiga ruhsat etiladimi?
   
2. 
   Sutda antibiotiklar qoldig‘i qanday aniqlanadi?
   

11-AMALIY MASHG‘ULOT


Mavzu: Veterinariya sanitariya ekspertizasi laboratoriyalarida Sut tarkibidagi sodani aniqlash.
Mashg‘ulotning maqsadi – talabalarga olib kelingan sut namunasi tarkibidagi sodani gazli xromatografiya yordamida aniqlashni o‘rgatish va laboratoriyada ketma-ketlikda bajarib, natijalari bo‘yicha olib kelingan sut namunasiga sanitariya jihatidan gigiyenik baho berish.

Soda hosil bo'lgan sut kislotasini zararsizlantiradi, go'yo sutni nordondan himoya qiladi, lekin undagi bakteriyalar rivojlanishini kechiktirmaydi. Soda sutni tabiiy bakteritsid xususiyatlaridan mahrum qiladi, bu esa mahsulotning buzilishiga olib keladi. Bundan tashqari, sutli idishlarni noto'g'ri parvarish qilish natijasida sutga tushishi mumkin. Ushbu turdagi qalbakilashtirishni aniqlash uchun sutga kislotali va ishqoriy muhitda rang farqlari bo'lgan fenolrot, rozolik kislota, bromotimol ko'k ko'rsatkichlari qo'shiladi.

Sifatli usul. Usul sutga qo'shilganda bromotimol ko'k indikator eritmasining rangi o'zgarishiga asoslangan.
Uskunalar, materiallar va reaktivlar. Maksimal tortish chegarasi 200 g bo'lgan 4-sinf aniqlikdagi laboratoriya tarozilari; tripod; hajmi 250 sm3 bo'lgan o'lchov kolbalari; sig'imi 5 sm3 bo'lgan pipetkalar; hajmi 50 sm3 bo'lgan tomchilar; diametri 16 mm, balandligi 150 mm bo'lgan probirka; bromotimol ko'k, massa ulushi 0,04% bo'lgan spirtli eritma; etanol.
Aniqlash texnikasi. 5 sm3 tekshirilayotgan sutdan stendga o‘rnatilgan quruq probirkaga quyiladi va devor bo‘ylab 7-8 tomchi bromotimol ko‘k eritmasidan qo‘shiladi. 10 daqiqadan so'ng, naychani silkitib qo'ymaslik uchun halqali qatlam rangining o'zgarishini kuzating. Soda o'z ichiga olgan sut turli xil soyalarda yashil rangga aylanadi. Halqali qatlamning sariq rangi soda yo'qligini ko'rsatadi.
Miqdoriy usul Usul sutni kullash va titrlash orqali eritmaning ishqoriyligini aniqlashga asoslangan.
Uskunalar, materiallar va reaktivlar. Maksimal tortish chegarasi 200 g bo'lgan 2-aniqlik sinfidagi laboratoriya tarozilari; maksimal tortish chegarasi 200 g bo'lgan 4-sinf aniqlikdagi laboratoriya tarozilari; 10 sm3 sig'imli pipetkalar 7-versiya; hajmi 25 va 50 sm3 bo'lgan 1-versiyaning byuretkalari; sig'imi 100, 200 va 1000 sm3 bo'lgan konussimon kolbalar; sig'imi 25 sm3 bo'lgan chinni tigellar; desikator; mufel pechi; suv hammomi; elektr pechka; molar konsentratsiyasi 0,1 mol / dm3 bo'lgan xlorid kislotasi; natriy gidroksidi, molyar konsentratsiyasi 0,1 mol / dm3 bo'lgan eritma va natriy gidroksidning massa ulushi 10% bo'lgan eritma; kaltsiy xlorid dihidrat; fenolftalein, massa ulushi 1% bo'lgan spirtli eritma; etanol; distillangan suv.
Natriy gidroksid eritmasi uchun tuzatish koeffitsientini aniqlash. Natriy gidroksid eritmasi bilan indikator fenolftalein sifatida 0,1 mol/dm3 molyar konsentratsiyali 10 sm3 xlorid kislota eritmasini titrlang. Natriy gidroksid eritmasi konsentratsiyasiga K tuzatish koeffitsienti quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:

bu erda V1 - molyar konsentratsiyasi 0,1 mol / dm3 bo'lgan xlorid kislota eritmasining hajmi; V2 - molyar konsentratsiyasi 0,1 mol/dm3 bo'lgan titrlash uchun ishlatiladigan natriy gidroksid eritmasining hajmi.
Kaltsiy xloridning to'yingan eritmasini tayyorlash. Og'irligi 400 g bo'lgan kristall kaltsiy xlorid namunasi 1000 sm3 bo'lgan konussimon kolbaga solinadi, ichiga 100 sm3 suv quyiladi va cho'kma to'liq eriguncha aralashtiriladi. Eritma 20 ± 2ºC ga qadar sovutiladi va kolba tubida cho'kma hosil bo'ladi. Keyin 3-5 tomchi fenolftalein eritmasidan soling va pushti rang paydo bo'lgunga qadar natriy gidroksidning massa ulushi 10% bo'lgan eritma qo'shib, kaltsiy xlorid eritmasini neytrallang.
Aniqlash usuli Og'irligi 10 g bo'lgan sutning tortilgan qismi oldindan xlorid kislota, suv bilan yuvilgan va doimiy og'irlikda kalsinlangan tigelga solinadi. Sutning bir qismi bo'lgan tigel suv hammomiga joylashtiriladi va bug'lanadi.
Keyin, ko'mirlash elektr pechkada amalga oshiriladi va namuna 500 ± 50 ºC da mufel pechida oq kulgacha kulga aylanadi. Kuyish tugagandan so'ng, molyar konsentratsiyasi 0,1 mol / dm3 bo'lgan 10 sm 3 xlorid kislota eritmasi tigelga quyiladi va eritma miqdori 150 sm3 bo'lgan konussimon kolbaga o'tkaziladi. Buning uchun tigel ikki marta 25 sm3 qaynatilgan suv bilan yuviladi va bir xil kolbaga quyiladi. Kolba ichidagilar elektr pechkada past qaynaguncha qizdiriladi va 1 minut qaynatiladi.

Eritma 20 ± 2ºC gacha sovutiladi, 2-3 tomchi fenolftalein eritmasi va 3-5 tomchi kaltsiy xloridning neytrallangan to'yingan eritmasi qo'shiladi. Keyin molyar konsentratsiyasi (NaOH) = 0,1 mol / dm3 bo'lgan natriy gidroksid eritmasi bilan 1 daqiqa davomida barqaror pushti rang olinmaguncha titrlanadi.

Natriy karbonat bo'yicha soda X,% massa ulushi quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:

bu erda V1 - qo'shilgan xlorid kislota eritmasining molyar konsentratsiyasi c (HCl) = 0,1 mol / dm3, sm3 hajmi; V2 - molyar konsentratsiyali natriy gidroksid eritmasining hajmi c (NaOH) = 0,1 mol / dm3, sm3; K - molar konsentratsiyasi c (NaOH) = 0,1 mol / dm3 bo'lgan natriy gidroksid eritmasi uchun konsentratsiyaga tuzatish; 0,0106 - natriy karbonatning massa ulushi uchun konversiya koeffitsienti; m - sut namunasining massasi, g; 0,025 - tabiiy sigir sutidagi sodaning massa ulushi,%.
Kraxmalli aralashmalarni aniqlash. Sutning yopishqoqligi va qalinligini oshirish uchun unga kraxmal yoki un qo'shiladi. Sutga qo'shilgan un yoki kraxmalni aniqlash yod ta'sirida ko'k rangga bo'yalgan kraxmal bilan yodning reaksiyasiga asoslanadi.
Aniqlash texnikasi Probirkaga 5 ml sut quyiladi va yodning 3-5% li eritmasidan 2-3 tomchi tomiziladi. Sut kraxmal yoki un ishtirokida ko'k rangga aylanadi. Ushbu moddalarsiz sut och sariq rangga ega.