Vii bap. Kompyuter tarmaqlarınıńámeliy qollaniliwi

ПС – 2000 (Roassiya) matricalı sisteması.
Bul sistemaniń tiykarǵı sheshiw maydaninan hám multiprocessordi basqariw qurılmasınan quralǵan ПС-2000 multiprocessori quraydi.Sheshiw maydani bir, eki, tórt yáki segiz qayta islew qurılmasınan dúziledi.olardıń hár birinde 8 dana prcessor elementi bar. 64 dana prcessor elementlerinen dúzilgen multiprocessor qisqa operaciyalarda sekundina 200 million operaciyaǵa teń bolǵan tezlikti támiynleydi.
ПС-2000 elektron esaplaw kompleksi quramina jeke multiprocessor, manitorli kishi sistema hám birden tórtke shekem sirtqi yad kishi siteması kiredi. Multiprocessor uliwmalıq basqariw qurılmasında jaylasqan, programma boyınsha maǵlıwmatlar aǵımin qayta islewshi, hár bir 8 prcessor elementine (PE) iye bolǵan, 1, 2, 4 yáki 8 qayta islew qurılmasınan dúzilgen.
ПС-2000 multiprocessori jaqsı parallellestirilgen turaqlı algoritmler boyınsha xabardińúlken massivların joqarıónimli qayta islewge mólsherlengen. Ol bir aǵımlıbuyrıqlar hám kóp aǵımlımaǵlıwmatlardıń (SIMD-arxitektura) bir máseleli is rejimin támiynleydi. ПС-2000 SIMD-аrxitekturasiniń abzallıǵıǵalabalıq esaplaw hám prcessorlar arasindaǵı almasıwdi ámelge asırıwshıúlken kólemdegi registrli yadtiń bar ekenligi, hámde operativ yadtiń bólistirilgen adresleniwinińorınlanıwinda.
Buniń hámmesi 64 dana PE li ПС-2000 multiprocessorına belgilengen útirli esaplawlardıń sekundina 200 million operaciya hám jıljıwshıútirli operaciyalardan dúzilgen bir neshe esaplaw máselelerdi bir waqıtta orınlaw sekundina 50 mln operaciya nátiyjeli ónimdarlıq islew imkanin beredi. Solay etip, tańlaw shastotasi 3MGc bolǵan 64 dana prcessorli ПС-2000 paydalanıwshi ushın 200 MGc shastota menen isleydi.
Bir neshe ПС-2000 kompleksi tiykarinda sputnik arqalı haqiyqiy waqıt masshtabinda informaciyaǵa gidroakustikalıq hám telemetrikalıq qayta islewshi joqarıónimdarlıǵı (1 mlrd. Oper/s ǵa shekem) sistemalar jaratigan. Hár bir kompleks quraminda konveyrge birlestirilgen tórt ПС-2000 bolıp, telemetrikalıq informaciyani tez kiritiw hám shiǵariw ushın bolsa mólsherlengen joqarı tezliktegi kanallar jaratilǵan.
Kosmoslıq ushiwlardı basqariw orayiniń telemetikalıq esaplaw kompleksi 1986 jildan 1997 jilǵa shekem belgili bolǵan kóp processorli “Elbrus-2” esaplaw kompleksi tiykarindaǵı oraylıq qayta islew sisteması menen jalǵız kompleks birlestirilgen ПС-2000 tikarindaǵı telemetrikalıq informaciyani aldinnan qayta islew sistemasınan paydalanǵan.
Aqirǵı on jil dawaminda hár jili eki márte eń ataqli kompyuter firmaları superkompyuter tarawinda alınǵan nátiyjelerdi aniqlaydi hám juwmaqları tiykarinda eń kúshli 500 superkompyuterdiń dunya boyınsha dizimin baspadan shiǵaradi.Tiykarǵı aniqlanatuǵın kórsetkishler qatarina processorlar sani, maksimal dárejedegi islew tezligi hám shiǵarǵan kompaniya kiredi. Dáslep eńjoqarıorınlardı AQSH hám Yaponiya kompaniyaları iyelep turǵan bolsa, aqirǵı2-3 jilda jeńimpazlar qatarina Qitay firmaları qosildi. Usi on jil ishinde superkompyuterlerdiń islew tezligi esapsiz túrde asip ketip, Gflops ólshewden Tflops ólshewge jetip bardi. Firma hám kompaniyalar arasinda eń kóp superkompyuter jaratqan IBM firması esaplanadı.
2-qosımshada aqırǵı nátiyjeler boyınsha «ТОР 500» dizimi daǵazalanǵan superkompyuterlerdiń birinshi onlıǵı keltirilgen (2010-jıl noyabr ayına shekem).