Vii bap. Kompyuter tarmaqlarınıńámeliy qollaniliwi

Ǵalabalıq parallel qayta islewshi sistemalar.
Esaplaw sistemaların MPP ǵalabalıq parallel qaytaislew arxitekturasina kiritiw belgisi bolıp, n processorlar sani xızmet etedi. Processorlar saniniń qatańshegarasi joq, biraq n>128 bolsa, bul MPP boladı, n<32 bolsa joq. MPP – sistemasıniń uliwmalasqan strukturasi 7.15-súwrette kórsetilgen.
Esaplaw sistemasın MPP klasina kiritiwdiń tiykarǵı qásiyetlerin tómendegishe súwretlew múmkin:
- standart miroprocessorlar;
- fizikalıq bólistirilgen yad;
-ótkiziw qásiyeti joqarı hám keshigiw waqti kishi bolǵan jalǵaniw tarmaǵı;
- jaqsı keńeyiwi (kishi processorǵa shekem);
-xabarlardı jónetiw asinxron MIMD –sisteması;
-programma óz aldina mánzil mákánina iyebolǵan kóp processorlar kórinisinde boladı.
Ǵalabalıq parallel qayta islewshi sistemalardıń payda bolıwıniń tiykarǵı sebeplerinen biri úlken ónimdarli esaplaw sistemaların quriw zárúrligi, ekinshi ónimdarlıqboyınsha da, bahasi boyınsha da islep shiǵıw shegarsin úlken diapazonǵa jiljitiwǵa umtiliw. Processorlar sani keń muǵdarda ózgeriwi múmkin bolǵan MPP – sistemalar ushın qarjisi hám esaplaw quwatlilıǵı aldinnan belgilengen konfiguraciyani tańlaw barqulla tuwri boladı.

МРР – sistemanińózine say pazileti – ózine boysinatuǵın, kóbinshe bir yáki bir neshe klaslarǵa tiyisli bolǵan bir túrdegi (óz ara almasılatuǵın) qurılmalar arasindaǵı máselelerdi bólistiriletuǵın, jalǵız basqariw qurılmasıniń (processordiń) bar eekenligi. Óz ara baylanis sxeması uliwmalıq kóriniste derlik ápiwayi:

- oraylıq basqariw qurılması hár birine zárúrlik dárejelerin belgilep, tapsirmalar náwbetin formalastiradi;
- boysinatuǵın qurılmalarınıń bosawina qarap, olarǵa náwbette turǵan tapsirma uzatiladı;
- boysinatuǵın qurılmalar oraylıq processorǵa tapsirmanińorınlanıp atirǵani haqqinda, ásirese orınlanıwdiń tamamlanıwi yáki qosımsha resurslarǵa xájet bar ekenligi haqqinda bildiredi;
- oraylıqqurılma ǵarezli processorlardıń jumisin qadaǵalawshi, sol qatarda esapqa alınbaǵan (нештатная) jaǵdaylardı payqaytuǵın, zárúrlik dárejesi joqarı bolǵan máseleler kelip qalsa tapsirmani orınlawdan úzilis quralları bar.
Oraylıq processorda operacion sistemaniń yadrosi (máselelerdi rejelestiriwshi)orınlaydi, oǵan ǵarezli processorlarda qosımshalar orınlanadı dep esaplaw mazmunan duris. Processorlar arasindaǵıǵárezlilik apparat basqishinda bolǵanınday, programmalar basqishinda da ámelge asırıladı.
Keńeyiw qásiyeti sebepli búgingi kúnde MPP – sistemalar ónimdarlıǵıboyınsha jetekshi esaplanadı. Buǵan missal qilip, 6768 processorli Intel Paragon di keltiriw múmkin. Basqa tárepten, parallellestiriw MPP – sistemalarda processorlar sani kem bolǵan klasterlerge salıstırǵanda jánede quramalı máselege aylanadı. Yadta tutiw kerek, ádette processorlar saninińósiwi menen ónimdarlıqtıasırıw, uliwma júdá tez azayadi (Admal nizami). Bunnan tiqari, júdá kóp processor baǵlamaların nátiyjeli júklewdi epleytuǵın máselelerdi tabiw quramalı. Bugingi kúnde MPP – sistemalarda hámme qosımshalar da nátiyjeli orınlanbaydi. Túrli arxtekturalı sistemalar arasinda programmalardıń bir-birin túsiniw máselesi orın tutadi. Parallellestiriw nátiyjeligin kóbinshe MPP – sisteması arxitekturasiniń detallarına baylanıslı, máselen processor boǵlamalarınıń jalǵaniw topologiyasi.
Topologiyaniń hár qanday boǵlaması basqa boǵlama men tuwridan-tuwri jalǵana alsa, eń nátiyjeli topologiya esaplanadı, biraq MPP tiykarindaǵı sistemalardaámelge asiwi texnikalıqalıq jaqtan qiyin. Kóbinshe, zamanagoy MPP – kompyuterlerde processor boǵlamaları yáki eki ólshemli reshyotkani (máselen SNI/Pyramid RM1000 da), yáki gipoerkuvti (nCube superkompyuterlerindey) shólkemlestiredi.
Hámme nárseniń quramalılıǵına qaramastan, ǵalabalıq parallelizmli sistemalardıń qollanıw tarawları keńeyip baratir. Bul klastiń túrli sistemaları jáhánniń júdá kóp jetekshi superkompyuterli oraylarında isletilip atir. Sonı aytip ótiw kerek, vektorlı super EEM di islep shiǵariwda jáhánniń jetekshi kompaniyasi bolǵan Cray Research tek ǵana vektorlı sistemalarǵa mólsherlengenligin Cray T3D hа’m Cray T3E kompyuterler kórsetip atir. Aqiri, AQSH energetika ministrligi superkompyuterli joybari Pentium bazasindaǵı MPP – sistemalarǵa tiykarlanǵanın esletip ótiw kerek.