Vii bap. Kompyuter tarmaqlarınıńámeliy qollaniliwi

Juwmaqlaw

Házirgi waqıtta kompyuter texnikalıqasırawajlanıwınıńtiykarǵı tendenciyası kompyuterdiń qollanıw tarawın dúnyajúzinde keńeytiriw, bul bolsa o‘z ornında kompyuter tárepinen orınlanatuǵınwazıypalardı keńeytiriwge hám jánede quramalastırıwǵa alıp keledi. Natiyjedeayrıqsha esaplawqurallarınan esaplawsistemalarına ǵalabalıq ótiw ámelge aspaqta. Esaplaw sistemalarıolarǵa júkletilgenwazıypalarına sáykes ráwishte hár túrli konfiguraciyaǵa, sáykes ráwishte dástúriy hám apparat qurallarına, paydalanıwshıǵa kórsetilip atırǵanxızmetler túrine iye.

Eger kompyuter sistemalarıorınlap atırǵan máselelerdisistemalastırıw hámulıwmalastırıwǵa, olardıń funkcional jumısınıńtiykarǵı túrlerintómendegishe anıqlaw múmkin:
- úlken ólshemdegi máselelerdisheshiw hám matematikalıqusıllardı qollaw menen quramalı dinamikalıqprocesslerdi modellestiriw;
- úlken islepshıǵarıwhámhákimshilik aymaqlıq ajratılǵan strukturalardı basqarıw;
- paydalanıwshılarǵa lokal, aymaqlıq hám global tarmaq sheńberindeinformaciya xızmetin kórsetiw.
Kompyuter sistemarınıń apparat bólimin jámlew hám islep shıǵarıwprocessiniń arzanlasıwıházirdińózinde tarmaq multimediya qurallarıornatılǵan kompyuterlerdi islepshıǵarıw, bir kompyuter sheńberindealdınnan kommunikaciya imkaniyatları kiritilgen kóp processorlıesaplawqurılmasınjaratıwǵa jol beredi. Bunda processordıńózi parallel islew beriwdiń kóp máseleli is tártibinde islewshihám ishine kóp basqıshlı kesh – yad jaylastırılǵan kóp yadrolıesaplaw platformasına aylanadı.
Barǵan sayın almasıw tezligin hámsistema kompyuterleri arasındaǵıuzatılıp atırǵan xabardıń kólemin asırıw ushın optikalıq kanallardan nafaqat magistral tarmaqlardan, bálki aymaqlıqhámúlken lokal tarmaqlarda paydalanılıp atır.
Ajıratılǵan hawaortalıǵındaálleqashan almasıwdıńshegaralanbaǵan ótkiziw qásiyetlerin táminlewshi kóp kanallı keń palasalı radiokanalı qollanılmaqta. Bunday sistemalardaaqırǵı paydalanıwshı sıpatında kompyuter iyeleri emes, bálki mobil qural iyeleri boladı. Bulqurallarxabardan paydalanıwshınıń passiv paydalanıwshısısheńberinen shıǵıp, óz-ara, hámdeinformaciya resurs orayıarasında aktiv maǵlıwmat almasıwı qatnasıwshısına aylandı. Bul resurs oraylarında úlken kólemdegiinformaciyanıjıynawhám saqlaw, sorawboyınsha haqıyqıy waqıtta beriwqásiyetine iye bolǵan media – serverler ornatıladı.
Sonday-aq, terminal qurılmalardıńózi de júdákishilestiriliwihám telekommunikatcion imkaniyatlardı kiritiwesabına texnologikalıqrawajlanıwǵaiye boladı. Olar ózinde ápiwayı kompyuterlerdińfunksional imkaniyatlarınhámmobil telefonlardıńápiwayılıǵın birletiredi. Olar túymelerdi ápiwayı basıw jolı menen veb – betlerden paydalanıw, elektron xabarlardı jiberiw, multimedialı roliklerdi yáki filmlerdi kóriwge buyırtpa beriw, elektron sawdasistemadaqariydarsıpatındashıǵıw imkanına iye boladı.
Kompyuterhámkommunikaciya texnologiyalarınıńkeleshektegi jónelislerden jáne biri aralıqtan oqıtıw sisteması. Bunda kompyuter sisteması hám maǵlıwmatlar bazası, ham virtual ustaz, hám óz-arabaylanıstıń interaktivquralıwazıypasınorınlaydı.
Kompyuter sistemalarıaqırǵıjıllar hár túrli mámleketlerdiń ilmiy hámtexnikalıqalıqqániygelerinińóz-arabaylanıslarıntámiynlewdińtiykarın quraydı. “Grid - texnologiyalar” deb atalıwshılar túrli mámleketlerdiń kompyuterlerin (serverler) ilmiy – texnikalıqalıqinformaciyanı almasıwushın ǵana emes, bálki modellestiriwdińhám basqarıwdıń (máselen, yadro fizikasıtarawındaǵıizleniwler) úlken máselelerdióz-arabaylanıstıń aralıqtaǵı jumıs tártibinde birgelikte sheshiw imkanın beredi. Bunday tarmaqtıń kompyuterleri bir birinen mińlap kilometr aralıqta jaylasıwı múmkin.
Sonday qılıp, kompyuter sistemalarırawajlanıwınıń hámmejónelislerinde – apparat platforması, sistemalı hám ámeliy dástúriy táminat, telekommunikaciya qurallarında funksional, texnikalıqalıq hám servis túrleri artıp barmaqta.Sol sebepli, on hám júz mińlappaydalanıwshılarǵaxızmet kórsetiwshi mińlap kompyuterlerden ibarat iri korporativ tarmaqlardıjaratıw imkanı boldı. Bunıń hámmesi keleshektemaǵlıwmatlarǵa islew beriw júdáúlkenbólegieki tárepleme hám kóp tárepleme óz-arabaylanıstıń shaxsıy emes, bálki tarmaq dárejesinde alıp barılıwıpaydasına sheshiliwin kórsetedi.