Vii bap. Kompyuter tarmaqlarınıńámeliy qollaniliwi

Sistologik esaplaw sistemaları.
Fon-neyman mashinalarında yadtan oqilǵanmaǵlıwmatlar processor elementinde bir márte qayta islenip, jáne yadqa aytariladı (7.6,а-súwret). Sistologik matrica ideyasiniń avtorları esaplawdi dúziwdi sonday usindi, bunda maǵlıwmatlar yadtan oqılıwinan jáne artqa qaytarilǵansha bolǵan jolda imkán barinsha kóbirek PE ler arqalı uzatiliwi kerek (7.6,b-súwret).
Eger yadtiń esaplaw sistemasındaǵı jaǵdayin tiri organizmniństrukturasi menen salıstırsaq, oǵan uqsaslıǵıboyınsha júrektiń rólinde, kópǵana processor elementlerine toqimalar rólinde, maǵlıwmatlar aǵımin bolsa aylanıp atirǵan qan rólinde kóriw múmkin. Bunday sistologik matrica (sistola – júrek uriǵanda qanniń arteriyaǵa jiberetuǵın boslıqlar) ati kelip shiǵadi. Sistologik struktura matricalı esaplawdińorınlanıwinda, signallardı qayta islewde, maǵlıwmatlardı saralawda nátiyjeli.

Solay etip, sistologik struktura birgelikte konveyrli hám matricalı qayta islew qásiyetine iye processor elementlerinen dúzilgen bir tekli esaplaw ortalıǵıbolıp, tómendegi qásiyetlerge iye:

sistologik strukturada esaplaw procesi bir PE den basqasina esaplawlardıń aralıq nátiyjelerin saqlamastan maǵlıwmatlardı uzatiw úzliksiz hám turaqlı túrde amelge asırıladı;
kiriw maǵlıwmatlarınıń hár bir elementi yadtan bir márte tańlanadı hám kerek bolsa, sonsha márte isletiledi, maǵlıwmatlardı kiritiw matricaniń shettegi PE de ámelge asırıladı;
sistologik strukturani dúziwshi PE ler bir túrge iye hám ápiwayi;
maǵlıwmatlar aǵımi hám basqariw signallarıturaqlılıqqa iye bolǵani ushın PElerdi minimsl uzinlıqtaǵı lokal baylanislar menen birlestiriw imkánin beredi;
matricanin ónimdarlıǵı, oǵan PE niń aniq sanin qosiw esabina jaqsılaw múmkin.
Házirgi waqıtta sistologik processorlardıńónimdarlıǵı 1000 mlrd. ámel/s ǵa shekem bolǵan tártipke erisedi.
Sistologik struktura topologiyasi.
Házirgi waqıtta hár túrdegi geometriya baylanıslı sistologik matricalı islep shiǵarilǵan: siziqli, kvadrat, geksagonal, úsh ólshemli. Sistologik matricanińsanap ótilgen konfiguraciyaları 7.7-súwrette kórsetilgen.Matricanin hár bir konfiguraciyasi aniq bir funkciyani orınlawǵa salıstırǵanda maslasqan, máselen siziqli matrica real waqıt masshtabinda filtrlerdi ámelge asırıwǵa optimal; geksagonal matricalar – matricaǵa qaratilǵan ámellerdi, hámde matricalar ústinde ámellerdi orınlaw ushın; úsh ólshemli – jeke tuwindida siziqli emes differnciyal teńlemeniń mánisin tabiw yáki antennalı reshyotka signalların qayta islew ushın mólsherlenegen soǵan qaramastan eń universal hám eń kóp tarqalǵan dep siziqli strukturalı matricalar esaplanadı.

Qiyin máselelerdi sheshiw ushın sistologik strukturaniń konfiguraciyasi óz aldina mátricalar toplami, óz-ara baylanisqan matricalardıń quramalı tarmaǵı, yáki qayta islew beti(yuzasi)kórinisinde boladı. Qayta islew beti degende, PE niń sheksiz turimúyeshli túri (сетка) túsiniledi. Bunda hár bir PE óziniń tórt qońisisi (yáki kóp sanlı PE)menen jalǵanadı. Qayta islew betin ámelge asırıwushın eń kóp tuwri keletuǵın elementlerden biri ápiwayi PE yáki transpyuter matricasi.

PE matricasiniń, ádette úlken integral sxemalaar tiykarinda ámelge asırılatuǵınin esapqa alsaq bunda payda bolǵan sheklewler soǵan alıp keledi, uzatiwdiń bir yáki qarama-qarsi jónelisli bir, eki hám úsh traktli maǵlıwmatlar matricasi tarqalǵan eken.