X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Yetishtirish texnologiyasi 
0„tmishdosh.
Mosh kuzgi don ekinlaridan, kartoshka, sabzavot, 
makkajo„xori, sholi va boshqa ekinlardan bo„shagan yerlarga ekiladi.
Bahorda ekish uchun yer kuzda haydaladi, erta bahorda borona 
qilinadi. Ekishgacha begona o„tlar ko„payib tuproq qotib qolgan bo„lsa 
yoppasiga kultivatsiya qilinadi. Ang„izga ekilsa oldingi ekinning hosili 
yig„ilib, yer sug'oriladi. Yer yetilganda 22-25 sm
197 

---

chuqurlikda haydaladi. Vaqtdan yutish uchun oldingi ekinning hosili 
yig„ilishidan bir hafta oldin sug„orilib, hosil yig„ilgandan keyin ketma-
ket yerni haydash mumkin, ketidan yoppasiga kultivatsiya qilinadi va 
borona yurgiziladi. Yer haydashdan oldin gektariga 40- 60 kg sof modda 
hisobida fosfor va 20-40 kg kaliy solinadi. Shonalash va gullash davrida 
20-30 kg fosfor va 10-20 kg kaliy solinadi. Tuproqda chirindi va azot 
miqdori kam bo„lsa azotli o„g„itlar qo„l- laniladi. Azotli o„g„itlami 
ekishdan oldin va o„suv davrida solish mumkin, me‟yori 20-30 kg. Agar 
azotli o„g„itning me‟yori oshib ketsa biologik azot o„zlashtirilmaydi.
Mosh (yoki loviyaning boshqa turlari) aprel oyining oxirida yoki 
may oyida va takroriy ekin sifatida iyun oyining oxirida keng qatorlab 
ekiladi. Qator orasi 60 sm, ekish tizimi 60 x 20, 60 x 15 bo„ladi. Ekish 
me‟yori 0,25-0.40 mln. dona urug„ ekiladi. Mosh don seyalkalarida 
ekiladi, oddiy loviya esa makkajo'xori yoki chigit ekadigan seyalkalarda 
ekiladi, ekish chuqurligi 3-5 sm bo„ladi.
18- 
rasm: 1-oddiy loviya; 2-oddiy 
loviya dukkagi va
urug„i.
198

---

0„suv davrida 3-5 marta sug„oriladi, o„toq qilinadi, qator oralari 
chopiq qilinadi. Gullash va don tugish davrida ko„proq sug'oriladi. 
Mosh ko„k o„g„it uchun ekilgan bo„lsa, don tuga boshla- gan vaqtda 
g„altak mola bosiladi, so„ngra ikki tomonlama disklanadi va 27-30 sm 
chuqurlikda chimqirqar plug bilan shudgor qilib hay- daiadi.
Begona o„tlarga qarshi dukkakli-don ekinlarda qoilanadigan 
gekrbitsidlar loviyada ham ishlatiiadi.
Dukkaklar 75-80 pishganda hosil yigiladi. Pishganda don naviga 
xos turga kiradi. Hosilni ertalab yoki kechqurun dukkagi kam 
chatnaydigan vaqtda yigish lozim. Ekin o„riladi, xirmonda quritiladi. 
Don kombaynda yanchiladi, tozalaydigan GS-3,0 S ma- shinalarida 
tozalanadi, keyin quritiladi. Namligi 14-15% boiganda don maxsus 
ajratilgan omborlarda saqlanadi.