X seytkamalov, U. Jaksimova

ÓZBETINSHE JUMÍSTÍ SHÓLKEMLESTIRIWDI FORMASÍ HÁM 
MAZMUNÍ 
Studentlerdiń ózbetinshe jumısın shólkemlestiriwde ózbetinshe úyreniwge alıp 
shıǵılıp atırǵan oqıw materialları kólemi hám mazmunınıń dúzilisine úlken itibar 
beriw menen bir qatarda metodikalıq támiyinlewge úlken itibar beriw kerek. 
Metodikalıq támiynat tek ǵana maǵlıwmatlar bazası bolmay, ol studentti 
dóretiwshilik iskerlikke baǵdarlawı kerek. 
Student lekciya sabaqlarınıń keminde teń yarımında ózbetinshe jumıs islewi 
kerek, onıń ushın lekciyanı soraw-juwap-tartıs formasında shólkemlestiriw yaǵnıy 
oqıtıwshı jańa maǵlıwmattı tek ǵana jetkerip qoymastan, bálki qoyılǵan sorawlarǵa 
juwap ızlep tabıwdı shólkemlestiredi; lekciyanı soraw -juwap usılında alıp barıwda 
oqıtıwshı lekciya dawamında pútkil kurs yamasa bólim boyınsha studentlerdiń
sorawlarına juwap beredi; konferenciya, lekciya, oqıw baǵdarlaması sheńberinde 
ilimiy-ámeliy sabaq retinde, aldınan belgilengen mashqala boyınsha bayanat hám 
pikirler esitiledi; sabaq procesi juwmaǵında oqıtıwshı maǵlıwmatlardı tolıqtıradı 
hám anıqlıq kiritedi; studentlerdiń waqtınsha erkin pikir almasıwına ruxsat 
beriledi; studentlerǵe sorawlar beriledi hám olardıń juwaplarınan paydalanıladı: 
oqıtıwshı lekciya juwmaǵında studentlerdiń pikirlerin talqılaydı. 
Pánlerden studentler tárepinen ózbetinshe jumıstı orınlawı studentler bilimin 
qadaǵalaw hám bahalawdıń reyting sisteması nızamı talapları tiykarında 
qadaǵalanadı. Sol sebepli hár bir professor - oqıtıwshı dáslep studentte óz qábileti 
hám intellektual múmkinshiliklerine isenim oyatıw, olardı sabır - taqat penen, 
basqıshpa - basqısh ózbetinshe bilim alıwın durıs shólkemlestiriwge úyretip barıwı 
kerek boladı. Studentler tárepinen ǵárezsiz túrde ózlestiretuǵın bilim hám 
kónlikpelerdiń kurstan - kursqa quramalasıp, keńeyip barıwın esapqa alǵan halda 

---

olardıń umtılısın artttırıp barıw zárúr. Sonda ózbetinshe tálimge kónlige baslaǵan 
student tek oqıtıwshı tárepinen belgilep berilgen jumıslardı atqarıp ǵana qalmay, 
óziniń mútájligi, qızıǵıwshılıǵı hám qábiletine qaray, ózi kerek dep esaplaǵan 
qoshımsha bilimlerdi de erkin túrde tańlap ózlestiriwge úyrenip baradı. 
Studentlerdiń pánlerden ózbetinshe jumıslarınıń forması hám kólemin 
belgilewde tómendegi tárepleri itibarǵa alınıwı kerek: 
- oqıw basqıshı;
- arnawlı bir pánniń ózine tán ózgesheligi hám ózlestiriwdegi qıyınshılıq
dárejesi;
- studenttiń qábileti, teoriyalıq hám ámeliy tayarlıq dárejesi (tayansh bilimi);
- pánniń informaciya derekleri menen támiyinlengenlik dárejesi;
- studenttiń informaciya derekleri menen isley alıw dárejesi. 
Studenttiń ózbetinshe jumısın nátiyjeli shólkemlestiriwde: 
- sistemalı jandasıw;
- barlıq basqıshların muwapıqlastırıw hám birlestiriw;
- orınlanıwı ústinen qatań qadaǵalaw ornatıw;
- shólkemlestiriw hám baqlaw mexanizmin rawajlandırıp barıw zárúr. 
Studenttiń ózbetinshe jumısın shólkemlestiriwde studenttiń akademikalıq 
ózlestiriw dárejesi hám qábiletin esapqa alǵan halda auditoriyadan tısqarı 
ózbetinshe jumıs túrlerin beriw múmkin. Auditoriyadan tısqarıda orınlanatuǵın 
ózbetinshe jumıslar tómendegi túrlerde ámelge asırıladı: 
- lekciya, ámeliy shınıǵıwlar, seminar hám laboratoriyalarǵa tayarlıq; 
- oqıw jobadaǵı pánlerdiń lekciya sabaqlarında úyrenilmeytuǵın temaların 
ózbetinshe úyreniw; 
- internetten kerekli maǵlıwmatlardı ızlep tabıw; 
- kurs jumısları, kurs joybarları, pitkeriw qanigelik jumıslar hám magistrlik 
dissertaciyalardı tayarlaw; 
- informaciyalıq-resurs orayı katalogı arqalı erkin túrde ádebiyatlardı izlew; 
- oqıw audiojazıwların esitiw, videomateriallardı kóriw; 

---

 - úyrenilip atırǵan tema boyınsha sabaqlıq, oqıw qollanbalardı úyreniw; 
- qadaǵalaw jumısların orınlaw; 
- temalar boyınsha bayanat, referat, shıǵarma jumısı hám esseler jazıw; 
- seminar hám konferenciyalarda bayanat islewge tayarlıq kóriw; 
- ámeliy sabaqlarda berilgen másele hám mısallardı sheshiw; 
- oqıw materialların sistemalı úyreniw maqsetinde albom, keste, sxema, rebus, 
testler hám krossvord dúziw; 
- úyrenilip atırǵan temalar boyınsha hár bir student yamasa bir topar studentler 
kórgezbeli qurallar tayarlawı; 
- ózbetinshe úyrenilip atırǵan sorawlardı konspektlew; 
- lekciyada alınǵan bilimlerdi bekkemlew maqsetinde testler sheshiw; 
- dóretiwshilik hám ilimiy jumıslardı orınlaw; 
- studentlerdiń ilimiy jámiyetler hám dógereklerde qatnasıwı; 
- tańlawlar hám olimpiadalarda qatnasıw; 
- ótken ámeliyat boyınsha esabatlar, studentler konferenciyalarına ilimiy 
bayanatlar tayarlaw; 
- esap-kitap hám grafik jumıslardı orınlaw; 
- ámeldegi, aralıq hám juwmaqlawshı qadaǵalawlarǵa tayarlanıw; 
- monografiyalardı konspektlew; 
- pánniń ayırım temaların oqıw ádebiyatları járdeminde ǵárezsiz ózlestiriw, 
oqıw derekleri menen islew;
- maket hám model ústinde islew;
- ilimiy maqala hám tezisler tayarlaw;
- úy wazıypaların orınlaw hám basqalar.