Xii jadval qonunlari

XI jadval 
1. (Sitseron. Davlat haqida, II, 36. 36: Detsemvirlar ikkinchi chaqirig‘i 
adolatsiz qonunlarning ikki jadvalini qo‘shishdi, vaholanki eng g‘ayri 
insoniy qonun bilan plebeylar va patritsiylar o‘rtasidagi nikohning man 
etilishini qarorlashtirib qo‘ydilar).
2. (Makrobiy. Sat., 1. 13. 21: Ikkita jadval qo‘shgan detsemvirlar xalqqa 
taqvimni o‘zgartirishni taklif qildilar). 
XII jadval 
1. Agar qarzni undirish maqsadida qarzdorning biror narsasi (buyum, 
ashyo, boylik) egallansa bunga qonun tomonidan ruxsat etiladi. Ammo XII 
jadval qonunlariga ko‘ra, kimki qurbonlik keltirish maqsadida pulini 
to‘lamagan holda hayvonni qo‘lga kiritgan yoki ijaraga berilgan 
markabning xizmati evaziga hech narsa bermagan holatlar bundan 
mustasno.
2. a) Agarda qul o‘g‘irlik qilsa yoki zarar yetkazsa jazolanadi. b) Ozod 
bo‘lmagan shaxslar yoki qullar tomonidan sodir etilgan jinoyatlar tufayli, 
yetkazilgan zarar bo‘yicha da’volar paydo bo‘ladi. Mazkur da’voga ko‘ra, 
qulning egasiga yetkazilgan zararni qoplash yoki aybdorni topshirish 
majburiyati yuklanadi. Ushbu da’volar qonun yoki pretor ediktlari bilan 
o‘rnatiladi. Qonun bilan o‘rnatilgan da’volarga XII jadval qonunlarida 
bayon qilinganidek, o‘g‘rilik haqidagi da’vo kiritiladi.

---

3. Agar sud jarayoniga soxta ashyoni keltirsa yoki sud guvohligini inkor 
qiladigan bo‘lsa, u holatda pretor 3 nafar xolisni tayinlasin va ularning 
qaroriga ko‘ra bahslashilayotgan ashyoning 2 baravar qiymatini to‘lasin.
4. XII jadval qonunlariga binoan sud muhokamasining predmeti 
hisoblangan ashyoni diniy muassasalarga qurbonlik qilish taqiqlanadi. Aks 
holda o‘sha ashyoning 2 baravar qiymati jarima sifatida to‘lanishi shart. 
Ammo mazkur jarimani davlatga yoki da’vo bilan chiqqan shaxsga berish 
qonunda ko‘rsatilmagan.
5. XII jadval qonunlarida xalq yig‘inlarining har qanday qarori qonun 
kuchiga egaligi haqida qaror qilingan. 
Ushbu to’plamdan tijorat 
maqsadlarida foydalanish 
qat’iyan taqiqlanadi.