Xii jadval qonunlari

III jadval 
(qarzdorlik haqida)
 
1. Qarzdorga o‘z qarzini tan olgandan yoki sud tomonidan unga qarshi 
qaror chiqqanidan so‘ng 30 kun berilsin.
2. Ko‘rsatilgan muhlat tugaganidan so‘ng da’vogar qarzdorni ushlasin va 
qarorni bajarish uchun sud so‘zlashuviga olib kelsin.
3. Agar qarzdor sud qarorini bajarmasa va sud so‘zlashuvida uni hech kim 
javobgarlikdan ozod qilmagan bo‘lsa, da’vogar uni o‘zi bilan olib ketsin va 
og‘irligi 15 funtdan kam bo‘lmagan kishan bilan kishanlasin.
4. Qarzdor tutqunlikda xohlasa o‘z hisobiga boqilsin. Agar u o‘z 
qaramog‘ida bo‘lmasa, uni tutqunlikda ushlab turuvchi kuniga 1 funtdan, 
xohlasa undan orttirib un bersin.
5. (Avl Geliy. Antik kechalar, XX. 1.46: Qarzdor tutqunlikda da’vogar 
bilan yarashish huquqiga ega. Agarda yarasha olmasa qarzdor tutqunlikda 

---

60 kun qolar edi. Bu muhlat ichida ularni bozor kunlari ketma-ket uch 
marta komitsiumga, pretorning oldiga olib kelishgan va u yerda ularning 
qarzlari e’lon qilingan. Uchinchi bozor kunida ularga o‘lim jazosi 
qo‘llanilar yoki chet elga Tibr yurtiga sotuvga yuborilar edi). 
IV jadval 
(oilaviy munosabatlar) 
1. (Sitseron. Qonunlar haqida, III. 8.19: XII jadvaldagi kabi yengillik bilan, 
haddan tashqari badbashara chaqaloq hayotdan mahrum etilgan).
2. Agar ota o‘z o‘g‘lini uch marta sotsa, o‘g‘il ota hukmidan ozod bo‘lsin.
3. (Sitseron. Filiðpiklar, II. 28.69: XII jadval qonunidan foydalanib, o‘z 
xotinimga o‘ziga tegishli narsalarni olishni buyurdim va kalitni olib 
qo‘yib, haydab yubordim). 
4. (Avl Geliy. Antik kechalar, III. 16.12: Menga ayol erining vafotining 11 
oyida tug‘ganida, u erining vafotidan keyin homilador bo‘lgan degan ish 
yuzaga kelgani ma’lum. Chunki detsemvirlar odam 11 oyda emas, balki 10 
oyda tug‘iladi deb yozishgan).