Atamasi
|
Zat túri formulasi
|
Tásiri
|
Kislotalar
|
1.
|
Nitrat kislotasi
|
HNO3
(konc.)
|
Ajiralıp shiǵip atırǵan azot - dem aliw jollarına ziyan keltiredi, kúydiredi.
|
2.
|
Sul’fat kislotasi
|
H2SO4
|
Terige tiyse kúshli kúydiredi
|
3.
|
Xlorid kislotasi
|
HCI
|
Puwları dem aliw jolların hám kózge ziyan keltiredi.
|
4.
|
Fosfat kislotasi
|
H3PO4
|
Terini qatti kúydiredi.
|
5.
|
Vodorod ftorid
|
HF
|
Kúshli záhár, puwları silekeyli qabatti ziyanlaydi.
|
Siltiler
|
1.
|
Kúydirgish kaliy
|
KON
|
Terige, silekeyli qabatqa hám kózge tásir etedi.
|
Duzlar
|
1.
|
Bariy duzları
|
Ba(NO3)2, BaCl2 h.t.b.
|
Awqat sińdiriw jollarına tússe ziyan jetkizedi.
|
2.
|
Mis duzları
|
CuSO4, CuCl2
h.t.b.
|
Shańinan dem alınsa hám awqat sińdiriw organlarına tússe, záhárli tásir kórsetedi.
|
Peroksidler
|
1.
|
Vodorod peroksid
|
H2O2
|
Terini kúydiriwi múmkin.
|
2.
|
Bariy peroksid
|
BaO2
|
Awqat sińdiriw organlarına tússe, záhárli tásir kórsetedi.
|
3.
|
Kaliy-natriy
peroksidler
|
K2O2, Na2O2
h.t.b.
|
Terini kúydiriwi múmkin.
|
Metallar
|
1.
|
Kaliy-natriy
|
K, Na
|
Suwǵa tússe ot aladı hám terige tússe, kúydiredi.
|
2.
|
Magniy
|
Mg(untaǵi)
|
Shańi terige tússe, oniń puwinan dem alınsa uzaq waqit awirtadi
|
3.
|
Sinap
|
Hg, sinap puwları
|
Záhárli, shashti tógip jiberedi.
|
Metall emesler
|
1.
|
Brom
|
Br 2
|
Puwları dem aliw jolların ziyanlandiradi. Suyiq brom terini kúydiredi.
|
|
Ak fosfor
|
Р4
|
Záhárli. Terini kúshli kúydiredi.
|
Gazlar
|
1.
|
Ammiak
|
NH3
|
Hawadaǵı koncentraciyasi 0,5% bolsa záhárleydi
|
2.
|
Vodorod sul’fid
|
H2S
|
Kúshli záhár
|
3.
|
Sul’fat angidrid
|
SO2
|
Kúshli záhár
|
4.
|
Xlor
|
CI2
|
Kúshli záhár
|
5.
|
Etilen
|
C2H4
|
Narkotik tásir etedi
|
Organikalıq zatlar
|
1.
|
Aceton
|
(CH3)2CO
|
Puwları záhárli
|
2.
|
Kumrisqa kislotasi
|
HCOOH
|
Terini kúydiredi
|
3.
|
Pikrin kislotasi
|
2,3,6-
trinitrofenol
|
Dem aliw jolların ziyanlaydi
|
4.
|
Sirke kislotasi
|
CH3COOH
|
Silekeyli qabatti ziyanlaydi, kúshli kúydiredi
|
5.
|
Fenol
|
C6H2(OH)3
OH
|
Puwlarınan dem alǵanda hám terige ótkende záhárli
|
6.
|
Etil efiri
|
(C2H5)2O
|
Narkotik tásir etedi
|
7.
|
Uglerod sul’fid
|
CS2
|
Puwları záhárli. Uzaq waqit dem alınsa záhárleydi
|
