XiMiYa kabinetine qoyilatuǵin talaplar

TEXNiKALIQ QURALLARDAN PAYDALANIWDA
ÓRT QÁW i PS i ZL i G i TALAPLARI
Házirgi waqitta mekteplerde texnikalıq qurallar menen islesiw waqtında boysinatuǵin órt qáwipsizligınıń tiykarǵi qaǵiydaları islep shiǵilǵan. Bunda baslanǵish hám orta mektepler ushın órt qáwipsizligi talapları belgilengen. Sol qaǵiydalarǵa muwapiq, mekteptegi hár bir xizmetker órt qáwipsizligi qaǵiydaların bilıwı hám olarǵa boysiniwi, órt bolǵan waqitta órt óshiriwge tiyisli barlıq sharalardı kóriwi lazim. Mektepler hám basqa mákemelerdiń órtke qarsi jaǵday ushın juwapkerlik sol mákemeniń basshisi moynina júkletiledi. Mektepte tómendegi órt qáwipsizligi sharaları orinlaǵan jaǵdayda ǵana plenkali kinofil’mler hám oqiw kinofil’mlerin kóriwge ruxsat beriledi.

1. 
   Kinofil’mlerdi tek ǵana birinshi qabattaǵi xanalarda kórsetiw múmkin. Órt qáwipsizligine juwap beretuǵin sharayat jaratılǵanda ǵana basqa qabattaǵi xanalarda kórsetiwge ruxsat beriledi.
   
2. 
   Uliwmalıq merekeler ótkeriletuǵin xanalardaǵı jaylar sani hár bir kisige
   

-л

1. 
   75 m tan tuwra keletuǵin etip tayarlanadi.
   

3. 
   Oqiwshilardı shiǵarip jiberiw ushın mólsherlengen ótiw koridorları hám esikler bos turiwi lazim. Kóp oqiwshilarǵa kinofil’m kórsetiw waqtında esiklerdiń aldi oqiwshilar, xizmet kórsetiwshiler yamasa joqarı klass oqiwshiları menen támiyinlengen bolıwı kerek.
   
4. 
   Kinofil’m kórsetiletuǵin xana esiginen arqayin koridorǵa yamasa tekshege shiǵilatuǵin bolıwı kerek.
   
5. 
   Kóshpeli kino xanadan shiǵiw jayınıń qarama-qarsi tárepine ornatılıwı lazim.
   

XIMIYaLIQ ISLEP ShlǴARIWShI KÁRXANALARDA EKSKURT s I Ya ÓTKER IWDE QÁW I PS IZLIK TEXNIKASI
Sanaatta texnologiyalıq processtiń tezlesiwi, mashina bólsheklerınıń jumıs tezlikleri, mashina hám úskenelerdiń jumıs ónimdarliǵınıń artiwi, olardıń qáwipsizligin asiriwdi talap etedi.
Mashina hám úskenelerdiń qáwipsizligin támiyinlew olardı joybarlaw procesinen baslap ámelge asiriladı. Qanday da bir jańa mashina yaki úskene qáwipsizligi támiyinlenbegen bolsa, paydalaniwǵa ruxsat berilmeydi.
GOST 12.2.003-74 úskenelerdiń qáwipsizlik jumıs principınıń, konstrukciyasınıń qáwipsiz sxemasin tańlaw, olardıń konstrukciyalarında mexanizaciya, avtomatızaciya hám shetten turip (distancion) basqariw quralların qollaniw, ergonomikalıq talaplardı orinlaw, qáwipsizlik texnikasi hám órtke qarsi sharalar, olardı ornatıw, paydalaniw, saqlaw, sazlaw hám transportirovkalawdiń texnikalıq hújjetlerge kirigizilıwın talap etedi.
Mashina hám úskeneler kerekli qorǵawshi hám saqlawshi úskeneler menen támiyinleniwi kerek. Bular tómendegilerge bólinedi:

• 
  Tosiwshi ásbaplar. Bular mashina hám úskenelerdiń hárekettegi yaki qáwipli mexanizmlerdiń hám mexanizm bólimlerınıń adamǵa tosattan tiyip ketiwden tosadi. Buǵan remenli berilisler, shesternyalar, elektr togi astındaǵı bólimler kiredi;
  
• 
  Blokirovkalawshi ásbaplar. Bularda toqtatkish elektrodvigatel menen shinjir arqali tutastirilǵan bolıp, toqtatqish ashilǵan waqitta mashina toqtaydi;
  
• 
  Tormozlawshi ásbaplar. Mashina óshirilgennen soń oniń tez arada toqtawi qáwipsizlik tárepten úlken áhmiyetke iye;
  
• 
  Signal beriwshi ásbaplar. Mashina hám úskenelerde islew procesinde qáwip tuwilǵanda dawisli yaki jaqtilıq signalları beriledi;
  
• 
  Qorǵaniw quralları. Bularǵa jumısshilarǵa qáwipli hám ziyanli óndiris faktorları tásirin kemeyttiriwshi yaki aldin aliwshi qorǵaniw quralları kiredi.
  

Óndiriste jaraqatlaniw hádiyseleri tómendegi faktorlar bar bolǵanda júz beriwi múmkin: elektr togi, mashina hám úskenelerdiń háreketlenıwshı bólimleri, remen, barabanlar, shkivler, tisli jumıs shesternyaları hám basqalar, silti hám basqa oyiwshi zatlardıń bilmesten túsip ketiwi, joqarıdaǵı jumıs orinlarında tosiqlarsiz islew.
Adam ómirine yaki den-sawliǵina bárqulla yaki waqti-waqti menen qáwip tuwdiriwshi jer (orin) qáwipli zona dep ataladı. Bunday zonalar kárxanalarda júdá kóp.
Mashina hám úskenelerdiń hár qanday aylanıwshı bólimi qáwipli. Kárxanalardm’ barlıq mashinaları tez aylanıwshı bólimlerge iye. Misalı, gorizontal tutiwshi mashinaniń pishaqli barabani 450-700 ayl/min., taraw mashinasınıń qabil etiwshi barabani 900-1200 ayl/min., bas baraban 200-400 ayl/min. tezlikke iye bolıp, siziqli tezligi 800-1600 ayl/minutti quraydi. Bul úlken inerciya payda etip, qáwipli zona bolıp esaplanadi.
Keyingi jillarda óndiriste qáwipsizlikti támiyinlew maqsetinde GOST 12.4.0026-76 da belgilengen «Signal reńleri hám qáwipsizlik belgileri» keń tarqalmaqta.
Qáwipsizlikti támiyinlew maqsetinde tiykarinan 4 túrli reń qabil etilgen bolıp, olar tómendegi mánislerdi ańlatadi.
♦♦♦ qizil - «toqtaw», «qadaǵan etilgen», «qáwipli»;
♦♦♦ sari - «diqqat», «qáwip-qáter itimali bar»;
♦♦♦ jasil - «qáwipsiz», «ruxsat etilgen», «jol ashiq»;
♦♦♦ kók - basqa xabarlar;
Bulardan tisqari aq reń shegaralawshi siziqlardı belgilewde hám cextiń qarańǵiraq múyeshlerin boyawda qollaniladı.
Qizil reń menen mashina hám úskenelerdiń qáwipli bólimlerin tosiqlardıń ishki betlerin, toqtatıw túymelerin hám órt óshiriw quralların boyaw maqsetke muwapiq.
Sari reń menen transport quralları (júk kóteriw kranları h.t.b) qurilis konstrukciyasınıń qáwipli bólimleri boyaladı. Jasil reń menen qáwipsizlikti támiyinlew quralların, járdemshi esikler, aptechkalardı hám basqalardı boyawda paydalaniladı.
Qabil etilgen qáwipsizlik belgileri bolsa tómendegilerden ibarat:
«Qadaǵan etiwshi» belgisi sheńber túrinde qizil reńge boyalǵan boladı. Sheńberdiń ortasında qara reń menen qadaǵan etiliwshi ob’ekttiń rámziy súwreti kórsetilgen boladı.
«Eskertiwshi» belgisi teń tárepli sari reńge boyalǵan úsh múyesh túrinde bolıp, ortasında eskertiwshi ob’ekt belgisi qara reńde súwretlengen (elektr togi hám radiaciyalıq qáwip bolǵanda belgisi qizil reńde súwretlenedi) boladı.
«Kórsetiwshi» belgisi kók reńge boyalǵan tuwri tórt múyesh túrinde bolıp, ortasında qara reńde kórsetiwshi ob’ekt belgisi súwretlengen boladı. Medicina bólmeleri hám órt qáwpi belgileri qizil reńde súwretlenenedi.
«Buyiriwshi» belgisi jasil reńge boyalǵan tuwn tórt múyesh túrinde bolıp, ortasında qara reńde buyiriwshi obekt belgisi súwretlenedi.