Xorijiy tillar va gumanitar fanlar fakulteti

MORFOLOGIK PRINSIP
Nutkdagi so’z va affikslar qanday aytilishiga ko’ra emas balxi ularning butunligiga yoki variantlaridan birini tanlab! olish asosida yozish morfologik prinsip deyiladi. Morfologii [ prinsip so’z va morfemaparni adabiy tilda stabil shakllarida saklash va yozishga ko’maklashadi, yozuvda bir xillikni ta’minlaydi.
Masalan, uchta so’zi ushta, kelib turibdi so’zi kep turibti tarzida aytiladi. Ammo ular asliga muvofik uchta, kelib turibdi deb yoziladi. Yoki -lar affiksining -la, -lor, -nor xolida aytilishiga karamay uning butunligiga ko’ra -lar shaklida yoziladi. Fe’lning infinitiv shakli -mok, ko’shimchasi og’zaki nutkda -mak aytilsa xam, -mok yoziladi. Xozirgi orfografiya talabi bo’yicha qo’shimchalarning deyarli xamma shakli morfo'-' prinsip bo’yicha yoziladi: Egalik affikslari: -im, -in! kelishik affikslari: -ning, ni, -da, -dan (jo’nalish kepiil. 'I bundan istisno) , so’z yasovchilar xam turlicha aytilishidan kat’ik' nazar imloda o’zining bir xil morfologik shaklini saklagan holda yoziladi. Ko’rinadiki, morfologik prinsip o’zbek orfografiyasining yetakchi prinsipi bulib hisoblanadi.
TARIXIY-AN’ANAVIY PRINSIP
So’zlarning xozirgi talaffuz normasi'a moye kelmaydigan. kadimdan o’zlashib kolgan shaklda yozilii tarixiy-an’anaviy prinsip deyiladi. Boshqacha aytganda, so’zlar hozirgi holatiga kura emas, balki an’ana tusiga kirib qolgan qoidaga ko’ra yoziladi: 'lop Rossiyasi, pudratchi, fahm, rahm kabi.
Hozirgi orfografiyada tarixiy-tradision prinsip asosida «ziluvchi ba’zi shakllar quyidagilar:

• 
  Buyruq-istak mayli zeki adabiyotimizda qo’llanib kelgan 1n’anaga ko’ra she’riyat va proza tilida ba’zan -gil, -g’il tarzida ishlatiladi: borgil borgil.