Xromosoma, gen va genom mutatsiyalar va ularning xususiyatlari. Mutatsiyalar

Xromosoma mutatsiyalari

Ushbu turdagi mutatsiya xromosoma tuzilishlarining o'zgarishi (xromosoma aberatsiyasi) bilan bog'liq bo'lgan xromosoma anormalliklarini birlashtiradi.

Turli yondoshuvlar yordamida xromosomal aberatsiyalarni tasniflash mumkin. Hujayra tsiklining momentiga qarab - xromosoma ko'payishidan oldin yoki keyin qayta joylashishlar sodir bo'ladi - abratsiyalar farqlanadi xromosoma va xromatid turlari. Xromosoma tipidagi abratsiyalar sintetikdan oldingi bosqichda - G 1 fazasida, xromosoma bitta torli struktura bilan ifodalanganida sodir bo'ladi. Xromatid turidagi aberatsiyalar S va G 2 fazalarida xromosoma ko'payishidan so'ng ro'y beradi va xromatlardan birining tuzilishiga ta'sir qiladi. Natijada metafaza bosqichidagi xromosoma bitta o'zgargan va bitta oddiy xromatidni o'z ichiga oladi.

Agar qayta taqsimlash ko'paytirishdan keyin sodir bo'lsa va ikkala xromatidga ta'sir ko'rsatsa, paydo bo'ladi izoxromatid adashish. Morfologik jihatdan xromosoma turidagi abratsiyalardan ajratib bo'lmaydi, garchi ular kelib chiqishi bo'yicha xromatid turiga ega. Xromosoma va xromatid turlarining buzilishi orasida oddiy va almashish adashish. Ular bir yoki bir nechta xromosomalarning buzilishiga asoslanadi. Oddiy abrations - parchalar (o'chirish) - xromosomaning oddiy yorilishi natijasida paydo bo'ladi. Har bir holda, 2 turdagi bo'laklar hosil bo'ladi - markaziy va markaziy. Terminal (terminal) va interstitsial (xromosomalarning o'rta qismlari) o'chirish yoki bo'laklarni ajratib ko'rsatish.

Ayirboshlashning buzilishi juda xilma-xildir. Ular turli xil xromosomalar (xromosomalar almashinuvi) yoki bitta xromosoma (intrachromosomal almashinuv) o'rtasida genetik materialni qayta taqsimlash paytida xromosomalar (yoki xromatidlar) bo'limlarining almashinishiga asoslanadi. Birjani qayta tashkil etish ikki xil: nosimmetrik va assimetrik. Asimmetrik almashinuvlar polentrentrik xromosomalar va asentrik bo'laklarning paydo bo'lishiga olib keladi. Nosimmetrik almashinuvlarda markazlashtiruvchi qismlar bilan markaziy qismlar birlashadi, natijada almashinuv aberrasiyasida ishtirok etuvchi xromosomalar monotsentrik bo'lib qoladi.

Intraxromosoma almashinuvi bittasida (intraplexial almashinuv) ham, xromosoma ikkala elkasi o'rtasida ham (interrachial almashinuv) sodir bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, jarayonda bir nechta xromosomalar ishtirok etganda, almashinuvlar oddiy va murakkab bo'lishi mumkin. Natijada g'ayrioddiy va juda murakkab xromosoma konfiguratsiyalari paydo bo'lishi mumkin. Har qanday almashinuv (nosimmetrik va assimetrik, interkromosomal va intrakromosomal) bo'lishi mumkin yakunlandi (o'zaro javob beruvchi) nym) yoki tugallanmagan (javobsiz) nym) . To'liq almashish bilan barcha shikastlangan joylar ulanadi va to'liq almashilmagan bo'lsa, ularning ba'zilari ochiq shikastlangan hududda qolishi mumkin.