Xun etnonimi

MASSAI QAWIMLERI

Masailar qubla Keniya hám Tanzaniya arqaındaǵı savannada jasawshı yarım kóshpelinchi Afrikalıq nilotik jergilikli xalq bolıp tabıladı. Masai - Arqa Afrika daǵı eń ataqlı qáwimlerden biri. Zamanagóy tsivilizatsiyaning rawajlanıwına qaramay, olar ózleriniń dástúriy turmıs tárizin derlik tolıq saqlap qalıwdı, eger bul hár jılı qıyınlasıp barıp atır. Olar Masai tilinde soylesediler.

Masailar sanı shama menen 900 mıńnan millionǵa shekem, túrli maǵlıwmatlarǵa kóre, olardan 350, 000-453, 000 Keniyada jasaydı. Tuwrı, bul statistikalıq maǵlıwmatlardıń tuwrılıǵı shubhalı, sebebi aymaqta xalıqtı dizimge alıw nátiyjesiz, sebebi xalıqtıń pasportları joq. Ekenin aytıw kerek, bul adamlardıń sanı tsets shıbını arqalı yuqadigan uyqı keselligi epidemiyasınan keyin sezilerli dárejede kemeydi.
Masai til gruppalarınıń nilot shańaraǵına tiyisli bolıp, 1500 -jıllardan keyin Sudan daǵı Erisiw oypatlıqsınan Keniyanıń oraylıq hám qubla-batıs bólegine kóship ótken hám úy haywanların alıp kelgen. Basqa Afrika qáwimleri tsivilizatsiyalar qurib, korollıǵılardı shólkemlestiriwgen bolsa -de, Maasai hesh qashan yarım kóshpelinchi turmıs formasından waz keshpegen. Sońǵı jıllarda urbanizatsiya, sonıń menen birge, Masai Mara hám Serengeti milliy qorıq jerleri jaratılıwı sebepli rouming ushın ámeldegi aymaqlar sezilerli dárejede qısqardı.
Masaylar 19 -asirde eń úlken aymaqtı qadaǵalaw etken. Ol derlik pútkil Úlken Rift oypatlıqsın qamtıp alǵan hám arqa daǵı Marsabit tog'idan qubla daǵı Dodomagacha bolǵan tutas jerlerdi óz ishine alǵan [ 1 ]. 19 - asirde Maasai savannalarni tolıq qadaǵalaw etken hám evropaliklar menen mawasa etiwge derlik razı bolmaǵan. Biraq, tsetse tárepinen tarqalǵan uyqı keselligi epidemiyasınıń kúsheyiwi Masailarning sezilerli dárejede hálsizleniwine alıp keldi.

Masailarning shápáátsiz jawıngerler retindegi abıraysına qaramay, sharbashılıq olardıń mádeniyatınıń orayında turadı. Olardıń múqaddes ıqtıqatlarınan birinde aytılınıwına qaraganda, jawın qudayı Ngai barlıq sharba buyımların Masai xalqiga bergen hám sol sebepli molga iye bolǵan hár bir kisi onı bir waqtıniń ózinde Maasaydan kelilegen bolıwı kerek. Bul basqa qáwimler menen bir neshe márte saldamlı dúgilisiwlerge alıp keldi, Masai " óz múlkini" qaytarıwǵa háreket etken. Maasai ılashıqları qurıtılǵan tezekten qurılǵan hám siyir qanın ıshıw olardıń múqaddes dástúrleriniń bir bólegi bolıp tabıladı.

Keniyada sayaxatshılıq baslanǵanında, Maasai savannalarni baqlaw múmkinshiliginen paydalana almadı. Húkimran qáwimler Masai ushın barlıq haywanlardıń dástúriy " egaligi" ni ıqlas penen qabılladılar hám olarǵa qorıq jerlerdi qorǵaw funktsiyasın ótkerdiler, basqa qáwimlerdiń sheklengen menejerleri bolsa sayaxatshılıq saparı sanaatın iyelep aldılar. Nátiyjede, turizm Maasai párawanlıǵın jaqsılaw ushın júdá az zat etdi. hám endi Maasai xaotik tárzde sayaxatshılarǵa " hújim qılıwda" dawam etpekte, sadaqa so'raydi hám ele da saparınan joqarı dáramat alıw bóliminde qatnaspaydı. Maasailar ózlerin tólewsiz erkin súwretke alıwǵa ruxsat bermeydiler hám " qaraqshı" fotosuratlarning qayta baspa etiliwine kúnshillik qılıwadı.