Yalpi talab va yalpi takli

9.5-rasm. Yalpi taklif o‘zgarishining AD-AS modelidagi muvozanatga ta’siri
Oralik va vertikal kesmalarda baxolar o`sib borishi bilan kuzatilgan yalpi talabning ko`payishi talab inflyatsiyasi mavjudligini ko`rsatadi.
YAlpi  taklif o`zgarishining baxolarning va ishlab chikarishning muvozanatli darajalariga ta`sirini 13-chizma misolida ko`rib chikamiz. Baxodan boshka omillar ta`sirida yalpi taklifning AS1dan AS2ga siljishi natijasida ishlab chikarish xajmi Y1 dan Y2 gacha kamayadi, baxolar darajasi esa R1 dan R2 gacha ko`tariladi, ya`ni stagflyatsiya ro`y beradi.
Boshka bir vaziyatda, masalan, narxlarga boglik bo`lmagan omillardan birortasi o`zgarib, yalpi taklifning o`zgarishiga olib kelsin. YA`ni, erning baxosi pasaysa, korxonalardan olinadigan soliklar kamaysa va natijasida maxsulot birligiga ketgan sarf-xarajatlar kiskarsa, unda yalpi taklif egri chizigi AS1dan AS3 xolatga siljiydi. Bunda narxlar muvozanat darajasi P1 dan P3 ga kadar pasayadi va ishlab chikarishning muvozanatli xajmi Y1 dan Y3 kadar oshadi, ya`ni, iktisodiy o`sish xolati ro`y beradi.
⁸Yalpi taklif va yalpi talab o‘rtasidagi muvozanatning buzilishi makroiqtisodiy beqarorlikni keltirib chiqaradi. Jumladan “jahon moliyaviy inqirozining yuzaga kelishida asosiy sabab – moliyaviy resurslar bilan real ishlab chiqarish hajmi o‘rtasidagi mutanosiblikning keskin buzilishi hisoblanishini ta’kidlash lozim. Pul muomalasi qonunlaridan ma’lumki, iqtisodiyot sog‘lom va barqaror amal qilishi uchun muomalaga chiqarilayotgan pul massasi bilan tovar va xizmatlar ishlab chiqarish real hajmi o‘rtasida muayyan nisbatga amal qilinishi lozim. Biroq, milliy iqtisodiyotlarning baynalminallashuvi va globallashuv jarayonlari pul muomalasining amal qilishiga ham o‘z ta’sirini o‘tkazib, dastlab ayrim mamlakatlar, masalan AQSHda, keyinchalik ko‘plab mamlakatlarda mazkur qonunga rioya qilishning zaiflashuviga, keyin esa uni umuman e’tiborga olmaslikka qadar olib keldi”64 . Natijada muomaladagi pul massasi (yalpi talab) tovarlar va xizmatlar hajmi o‘rtasida muvozanat buzildi, va moliyaviy inqiroz iqtisodiy inqirozga aylandi. Shu sababli ham makroiqtisodiy siyosatning asosiy vazifalaridan biri makroiqtisodiy muvozanatni ta’minlashdan iboratdir. Bunda yalpi talab va yalpi taklifning dinamik muvozanatiga erishish uchun yalpi talabni rag‘batlantirisho‘ yoki cheklash siyosati, shuningdek, yalpi taklifni rag‘batlantirish siyosati qo‘llaniladi. Yalpi talabni rag‘batlantirish siyosatining ko‘rinishlariga daromadlarni o‘stirish, soliqlarni kamaytirish, bank kreditlarini arzxonlashtirish, narxlarni cheklash tadbirlari kirsa, yalpi taklifni rag‘batlantirish siyosatida investitsiyalarni rag‘batlantirish, ishlab chiqaruvchilarga soliq yukini pasaytirish, eksportchilarni qo‘llab-quvvatlash va h.k. choralar ko‘radi.