Yusupova sh. K
Download 1.16 Mb. Pdf ko'rish
|
Qandli diabet. Oquv qollanma. Yusupova Sh.Q. 6a84126393d9c873b8540a8259056f85
- Bu sahifa navigatsiya:
- Jadval № 4.Qandli diabet va boshqa glikemiya buzilishlari diagnostik kriteriyalari (JSST 1999-2006)
- Glyukometrlar turli modellari
- Och qoringa glikemiya taxminiy ochlikdan
|
Diagnostikasi
QD va oraliq giperglikemiya diagnostikasi diabet turlariga, yosh va jinsga bog’liq bo’lmaydi. Qandli diabet va oraliq giperglikemiyaning diagnostik mezonlari 1999 yildan beri o’zgarmagan va hozirgi vaqtda ham dunyo bo’yicha foydalanilmoqda. Oraliq giperglikemiya tushunchasi (glyukozaga nisbatan tolerantlikning buzilishi, och qoringa glikemiyaning buzilishi) qandli diabet manifest shakllarining avj olishi va rivojlanishini pasaytirish uchun (asosan QD2- turi) erta profilaktik tadbirlar olib borish maqsadida diabetdan oldingi holatni diagnostika qilish uchun 1999 yilda kiritilgan. 28 Jadval № 4.Qandli diabet va boshqa glikemiya buzilishlari diagnostik kriteriyalari (JSST 1999-2006) Diagnoz Kapillyar qon Venoz qon Och qoringa 2 soatdan keyin Och qoringa 2 soatdan keyin norma 3,3-5,5 <7,8 <5,6 <7,8 Naxorgi glikemiya buzilishi 5,6-6,1 <7,8 5,6-6,9 <7,8 Glyukozaga tolerantlik buzilishi <6,1 7,8-11,1 <7,0 7,8-11,1 Qandli diabet >6,1 >11,1 >7,0 >11,1 Diabet belgilarining mavjudligi (poliuriya,polidipsiya, vazn yo’qotish); Och qoringa qonda glyukoza darajasining oshishi ( normada kapillyar qonda och qoringa glyukozadarajasi 3,3-5,5 mmolg’/l ni tashkil qiladi); Glyukometrlar turli modellari 29 Glyukozaning taxminiy darajasi ≥ 200 mg/dl (≥11,1 mmolg’/l) Glikirlangan gemoglobin (HbA 1c ) ≥ 6,5% (normada 4-6%)Bahzan peroral glyukozaga tolerantlik testiβ-hujayra antigenlariga autoantitanani aniqlashga insulitning immunologik markerlari xizmat qiladi. Insulinni aniqlash (IRI och qoringa 5-20mkEd/ml dan, to 50-150 mkEd/ml glyukoza nagruzkasidan 1 soatdan keyin va 2 soatdan keyin undan pastga tushib 30mkEd/ml ga teng bo’ladi). Qon zardobida S-peptid darajasini aniq lash β-hujayra funktsional holatini aniqlash imkonini beradi. QD va diabet oldi holati diagnostikasi kattalarda olib borilganidek, plazmada och qoringa glyukoza yoki taxminiy glyukoza darajasi va/yoki HbA 1c ni aniqlash simptomlar borligi yoki yo’qligiga bog’liq. Diabet belgilari mavjud bo’lganda va qonda glyukoza darajasining oshishi (plazmada glyukoza ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmolg’/l) yoki och q oringa glyukoza ≥ 126 mg / dl (≥ 7,0 mmolg’/l) bo’lishida; och qoringa, demak ovqat qabul qilgandan keyin 8 soat mobaynida diabet tashhisi qo’yiladi. Agar diabet boshqa mezonlar bo’yicha tashhislansa, glyukozaga peroral toleraentlik testi zarur hisoblanmaydi . Zarurat bo’lganda, suvda eritilgan 1,75 g/kg (maksimal75 g) glyukozadan foydalanib, test o’tkaziladi. Mazkur test simptomsiz diabet yoki yengil kechuvchi yoki atipik simptomatika kuzatilgan bolalarda, shuningdek, QD2- turiga shubha qilinganda yoki monogen QDni aniqlashda foydali bo’lishi mumkin. NVA 1c mezonlari, qoidaga ko’ra, QD 2-turi va giperglikemiya diagnostikasi uchun qo’llaniladi. Och qoringa glikemiya taxminiy ochlikdan ≥8 soatdan keyin nonushtadan oldin ertalab qonda glyukoza darajasini bildiradi. Postprandial glikemiya – ovqat qabul qilgandan 2 soatdan keyin qonda glyukoza darajasi. GTT – peroral glyukozaga tolerantlik testi. Kattalar uchun 300 ml suvda eritilgan 75 g glyukozani 3-5 daqiqa mobaynida ichish. Autoantitana insulin va ZnT8 tashuvchi tsink aralashmasi bilan dekarboksilazuglutamin kislota, insulin, proteinni o’z ichiga oladi. QD 1- turi aniqlangan 90% dan ortiq bemor ≥ 1 bu antitanachaga ega, ayni vaqtda antitanachaning mavjud emasligi QD 2-turi belgisi hisoblanadi. QD 2- turi bilan kasallangan 10 - 20% atrofidagi 30 bolalar autoantitanachaga ega va ular QD 1-turi sifatida tasniflangan, shuning uchun bunday bolalar insulin terapiyasiga katta ehtimollik bilan ehtiyoj sezadi va ularda boshqa autoimmun kasalliklar rivojlanishiga xavf katta bo’ladi. Diabetning monogen shakllari diagnostikasi muhim vazifa hisoblanib, uni davolash QD 1- va 2 –turini davolashdan farq qiladi. Bu tashhis QD -2turi uchun xarakterli xususiyatlarga ega bo’lmagan diabetning oilaviy anamnezi kuzatilgan bolalarda to’g’ri bo’lishi mumkin, yahni ularda faqat och qoringa glyukoza darajasi (100 - 150 mg/dl) yoki postprandial giperglikemiya sezilmas darajada oshadi, ular yosh bo’lganligi uchun semizlikdan aziyat chekmaydi, insulinga rezistentlik belgilari yoki autoantitanaga ega bo’lmaydilar(masalan, akantoz). Diabetning ko’p genli shaklini tasdiqlash uchun irsiy testlar y e tarli. Bu testlar muhim ahamiyat kasb etadi, chunki QD ning ayrim ko’p genli shakllari yosh o’tgan sari avj olishi mumkin. Download 1.16 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|