‘z b b ton respublikasi oliy va ‘rta vlaxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Ma’ruzani guruh bo‘lib muhokama qilish 
pedagogik aspektda seminaming 
eng ahamiyatli qismi hisoblanadi, binobarin, seminarda talabalar jonli 
bilish faoliyatiga jalb qilinadilar. 0 ‘qituvchi awalo ma’ruza va axborot mazmunini 
muhokama qilishga o ‘tar ekan, bu mazmun qanchalik talabalar darajasida 
ekanligini baholay olishi lozim. M a’ruza mazmunining tushunilishi 
ma’ruzachiga shu seminar qatnashchilarining beigan savollari va talabalaming 
o‘qituvchi tomonidan qo‘yilgan savollaiga (o‘qituvchi odatda ulaming o'zlari 
savol bermagan taqdirda yoki ulaming savoUari mavzu mazmunining bir 
tomonigagina aloqador bo‘lganda talabalarga savol bilan murojaat qiladi) 
javob berishlari chog‘ida baholanadi.
M a’ruza mazmuni bo‘yicha beriladigan savollami ikki guruhga ajratish 
mumkin: mazmunni oydinlashtiradigan savollar va mazmunni rivojlantirishga 
qaratilgan savollar. Mazmunni oydinlashtiradigan savollarga javoblar ma’ruza 
bayonidagi ayrim o ‘rinlarni takrorlashni talab qiladi, m azm unni 
rivojlantirishga qaratilgan savollar esa ma’ruzani yanada to ‘ldirishni talab 
qiladi. 0 ‘qituvchi awalo birinchi guruh savollami tashkil etadi, undan 
so‘ng ikkinchi guruh savollarga jamoa bo‘lib javob qidiradi. Mazmunni 
rivojlantirishga qaratilgan savollami muhokama qilish ko‘pincha talabalarda 
turli, muqobil javoblami ham yuzaga keltiradi. Bunday javoblaming b o ‘lishi 
xilma —xil nuktai nazarlaming to‘qnashuviga sabab bo'ladi va u seminaming 
munozaraga aylanishiga olib keladi. Seminami munozara shaklida tashkil etish 
o‘qituvchining muhim vazifasi hisoblanadi. Munozara shaklida seminar

---

o'tkazish talabaning fikrlash va muloqot qobiliyatlarining shakllanishi uchun 
tezkor omil sifatida katta ahamiyatga molikdir.
Seminardagi munozara quyidagilarni ko‘zda tutadi:
•