‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova
Download 4.65 Mb. Pdf ko'rish
|
Boltabayev M.P.Kichik biznes va tadbirkoplik
Boshlang'ich
H arajallam i invesdsiyalar ,20000 , ] qoplash muddati Har yilgi pul 35000 ’ daromadlari M azkur hisob-kitobdan ko'rinadiki, hisoblab chiqilgan xarajat- larning qoplanish m uddati belgilangan m uddatdan ancha kam (8 oyga). D em ak , investisiya ajratishning ushbu varianti qulaydir. A m m o am alda pul darom adlari har yili har xil bo'ladi. O datda, ular ish boshida kam roq bo 'lib , keyinchalik o'sib borishi m um kin (agar loyiha b iror-bir aniq m aqsadni ko'zlagan b o 'lsa va ishlab chiqaradigan m ahsulot xaridorgir bo'lsa). Bunday holatda xarajat- larni qoplash m uddati boshqacha bo'ladi. F araz qilaylik, investisiya m iqdori m isolim izdagi kabi b o 'lib , yillar b o 'y ic h a ko'zda tutiladigan tu sh u m lar quyidagicha bo'lsin: birinchi yilda — 25 ming so ‘m; ikkinchi yilda — 35 ming so'm ; u ch in ch i yilda — 48 ming so 'm ; to 'rtin ch i yilda — 54 ming so'm . B ulardan ko'rinadiki, 3 yilda darom adlar hajmi 108 m ing so'm ni tashkil etadi. Demak, investisiyaning to'liq qoplanishi uchun to'rtinchi yili davom ida atigi 12 ming so'm talab etiladi. Bu summani to'rtinchi yilda ko'zda tutilgan darom adlar summasi (54 ming so'm ) ga teng b o 'lib , shu yil uchun xarajatlarning qoplanish m uddati — 0,22 yilga ega bo'lam iz. S hunday qilib, xarajatlarni qoplash m uddati — 3,22 yilni (3,0 + 0,22) tashkil etadi. Investisiyalam i tahlil qilishning bunday usuli oddiyligi va aniq- ligi bilan ajralib turadi. U ning qulayligi yana shundaki, agar inves tisiya y o 'l qo 'yilad igan m uddatda qoplanishi nuqtai n azarid an baholanganda, u investisiya ning qaltisligi haqida ham aniq tasaw urga ega b o'lishga yo rdam beradi. Shu boisdan, bunday hisob-kitob investisiyani b ah o lash n in g eng m u k am m al usullariga foydali q o 'sh im ch a b o ‘la oladi. C hunki ular, ko'pinch a, kutilishi m um kin bo'lgan iqtisodiy inqiroz xavfini unchalik yaqqol ifodalay olm aydi. Bu usulning ham o 'zig a yarasha kam chilik va nuqsonlari bor, albatta. B irinchidan, u pulning vaqt davom ida qiymat o'zgarishini hisobga olm aydi. Ikkinchidan, yuqorida keltirilgan fo rm ulada investisiya to 'liq qoplangandan keyin tushadigan darom adlar ham ko'rsatilm agan. Z ero, yangi fo n d la ru n d a n keyin ham ishlatiladi. Shu sababli, ushbu kam chiliklarni h ech b o 'lm ag an d a qism an b a rta raf etish u ch u n , xarajatlam i qoplash m uddatini so 'm n in g bugungi va kechagi qiym ati o'rtasidagi farqni hisobga olgan holda qo'llash maqsadga muvofiqdir. P ullar yoki sarflangan m ablag'larning bugungi va kechagi qiym atlari o'rtasidagi farqni hisobga olish uchun investisiyalaming qoplanishi hiso b -k ito b qilinayotganda kelgusidagi d aro m a d lar diskontlash koeffisiyentlariga ko'paytiriladi. D iskont koeffisiyentlari quyidagi form ula orqali hisoblanadi: Download 4.65 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling