‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova
Ko'zda tutilgan daromadlar summasi
Download 4.65 Mb. Pdf ko'rish
|
Boltabayev M.P.Kichik biznes va tadbirkoplik
Ko'zda tutilgan daromadlar summasi bu investisiyalashtiri-
layotgan m a zk u r loyihani am alga osh irish evaziga kelgusida olinadigan foyda hajm idir. Lekin u kelgusida kutilayotgan absolyut m iqdorlarda em as, balki yuqorida ta ’kidlangani dek, diskontlash koefFisiyentlari bilan to ‘g ‘rilangan holda yuzaga keladi. Boshqacha qilib aytganda, form ulaning suratida s o ‘m ning bugungi qiyinatida ifodalangan d arom ad lar sum m asi aks etadi. K o ‘rib chiqilayotgan investisiya loyihalarini am alga oshirish uch un sarflanadigan barcha xarajatlar hajm i ham xuddi shunday h iso b la n ad i. Bu h iso b -k ito b la r b ir n ech a yildagi investisiya loyihalarini am alga oshirishga qaratilgan . Agar investisiyalashtirish qisqa m uddatlarga (3 oy, 6 oy yoki I yilga) m o'ljallangan bo'lsa, bunday holda xarajatlar va darom adlarni diskontlashning hojati yo'q. Foydalilik koeffisiyentiga asoslanib, agar koefFisiyent 1,00 dan yuqori yoki unga teng bo'lgan taqdirdagina investisiyalashtiri- Iayotgan loyihalam i am alga oshirish maqsadga muvofiq. A m m o bu hisob-kitob ham etarli emas. C h unki, m ablag' bilan t a ’m inlash taqchilligi yuqori sharoitlarda foydalilik koeffisiyentlari yuqoriroq b o'lgan loyihalarni qo'llash afzaldir. Buni quyidagi m isolda ko'rib chiqaylik. Deylik, ikkita investision loyiha taqdim etilgan bo'lsin. B irinchi loyiha bo 'y ich a xarajatlar hajm i 200 ming so 'm n i tashkil etib va bu jam i 1 mln. so'm miqdorda diskontlangan darom ad keltirishi k o 'zd a tutilgan. Bunda so f darom ad 800 m ing so 'm n i tashkil etadi. Ikkinchi loyiha b o 'y ich a esa jam i xarajatlar hajm i 50 m ing so 'm n i talab etgan holda, diskontlangan daro m ad lar hajmi esa 450 m ing so 'm n i tashkil etadi. Bunda so f d arom ad 400 m ing so'm ga tengdir, y a ’ni birinchi loyihadan 2 m arta kam dir. Sizdagi m avjud m ablag' esa 200 m ing so 'm n i tashkil etib, birinchi loyihani investisiyalashtirish im koniyatiga egasiz. X o'sh, bu m aqsadga m uvofiqm i? A lb atta, y o 'q . C h u n k i, b irin c h i lo y ih a u ch u n foydalilik koeffisiyenti 5 ga (1 m ln. so 'm : 200 m ing so 'm ), ikkinchi loyiha uch u n esa 9 ga (450 m ing so'm : 50 ming so 'm ) teng ekanligini hisoblab chiqish un ch alik qiyin emas. D em ak, agar 200 m ing so ‘m m ablag‘ingizni foydalilik koeffisiyenti 9 ga yaqin bo'lgan bir nechta kichik loyihalarga sarf qilsangiz, natijada siz 1,6 mln. so‘mga yaqin sof darom adga ega b o ‘lasiz. Bu esa birinchi loyiha daromadiga nisbatan 2 m artaga ko'pdir. Biroq hayotda foydalilik koeffisiyentlari bir xil boMgan bir nechta loyihalar bir vaqtning o ‘zida kam d an -k am xollardagina uchraydi. Bu koeffisiyentlar ko‘pincha bir-biridan keskin farq qiladi. Shuning u ch u n qaysi loyihani tanlash masalasi hal qilinayot- g an d a, a w a lo , u larning foydalilik koeffisiyentlari kattaliklari b o ‘y ich a, y a ’ni u shbu k o effisiy en tlar m iq d o rin in g k am ayib borish tartibini ko‘rsatuvchi sxema tuzib, kuzatib borish m aqsadga m u v o fiq d ir. Buni xarajat va darom adlar m iqdoriga ko‘ra quyidagi jadval tarzida ham ifodalash m um kin (5.3.1-jadval). Download 4.65 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling