‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova
Download 4.65 Mb. Pdf ko'rish
|
Boltabayev M.P.Kichik biznes va tadbirkoplik
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik - mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini yuksaltirish omili. — Т.: «Fan», 2011. — 185 b. 7. Попов B.M.
- ИНФРА-М, 2008. - 685 с. 9. Малый бизнес. Организация, экономика, управление: Учеб.- пособие для вузов / Под ред. проф. В.Я. Горфинкеля, В.А. Швандара.
- 2е изд., пререб. И доп. — М.: ЮНИТИ ДАНА, 2008. — 367с. KICHIK BIZ N E S VA TADBIRKORLIK
Toshkent-2011
5. Xodiyev B.Yu., Qosimova M.S., Samadov A.N. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik. O'quv qo'llanma. — Т.: TD IU , 2010. — 267b. 6. G ‘oyibnazarov B.K., Rahmonov H.O., Otajonov Sh.I., Almatova D.S. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik - mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini yuksaltirish omili. — Т.: «Fan», 2011. — 185 b. 7. Попов B.M. Бизнес- планирование: учебное - праюг. пособие. - М.: КНОРУС, 2009. - 816 с. 8. Лапуста М.Г. Малое предпринимательство: Учебник. — М.: ИНФРА-М, 2008. - 685 с. 9. Малый бизнес. Организация, экономика, управление: Учеб.- пособие для вузов / Под ред. проф. В.Я. Горфинкеля, В.А. Швандара. 2е изд., пререб. И доп. — М.: ЮНИТИ ДАНА, 2008. — 367с. KICHIK BIZ N E S VA TADBIRKORLIK VIBOB S U B ’EKTLARIGA XIZMAT KO‘RSATUVCHI B O Z O R INFRATUZILMALARI 6.1. Infratuzilma tushunchasining mohiyati va mazmuni Respublikam izda kichik tadbirkorlik subyektlarining samarali faoliyat yuritishi va rivojlanib borishi ko‘p jih atd an ular uchun yaratilgan shart-sharoitlarga bog'liq. Kichik tadbirkorlik rivojiga qulay im k o n iy a t y a ra tu v c h i s h a r t-s h a r o itla r o ra sid a in fra tu z ilm a xizm atini alohida ajratib ko'rsatish lozim. K ichik tadbirkorlik subyektlarida ishlab chiqarish kengayib borishi bilan ularning texnik ta ’mirlash, m oddiy-texnika ta ’m inoti, m ahsulotlam i saqlash, qayta ishlash va sotish, kom m unikasiya va aloqa, m aslahat va axborot kabi bir qato r xizm at turlariga talabi ortib boraveradi. C hunki kichik tadbirkorlik subyektlariga yuridik shaxs m aqom ini berish bilangina ish bitmaydi. U larning to ‘laqonli faoliyatini faqat mukammal tashkil etilgan infratuzilma bo'linm alari orqaligina ta sa w u r etish m um kin. Infratuzilm a iqtisodiy tizim ning bir qism ini tashkil etib, u ishlab chiqarishning bir m arom da faoliyat yuritishi u c h u n zarur sh art-sh aro itlar yaratadi. «Infratuzilma» so'zi lotin tilidan (infrastructure) tarjim a qilin- ganda «tuzilmadan tashqarida» m a’nosini anglatadi. Iqtisodiy nuqtai nazardan infratuzilma mohiyatiga quyidagi izoh ko'proq m os keladi: «inson hayoti va ijtim oiy ishlab chiqarish jarayonida faoliyatlar alm ashinuvi t a ’minlovchi tovar va xizm atlar yaratishda o 'ziga xos m ehnat jarayonlari majmuasi«. Keyingi yillarda infratuzilm a yuqori su r’atlar bilan rivojlanib borm oqda. Buni bir qator om illar bilan izohlash m um kin. X usu- san, ishlab chiqarishning o ‘sish sur’atlari infratuzilm alar rivojidan oldinda b orm oqda va bu iqtisodiyotning rivojlanishiga ham o 'z ta ’sirini o'tkazm oqda. Infratuzilm a ju d a keng qarmovli tu shuncha b o ‘lib, bu, aw alo , ishlab chiqarish jarayoniga har to m o n lam a xizm at ko'rsatadigan xizm at turlarini yaratish bilan bog'liq. Infratuzilm a bo 'lin m alari rivojlanib borish idan kichik tadbirkorlik subyektlari katta m anfaat k o 'ra d i, chu nk i b unday b o 'lin m a la r u larn i ishlab chiqarishga xizm at ko'rsatish bilan bog'liq ishlardan ozod etib, kuch-g‘ayratini asosiy faoliyatiga qaratishga imkon yaratadi. Infratuzilm a tom onidan yaratiladigan sharoitlam i o 'z navbatida quyidagicha tu rkum lash mum kin: • bevosita ishlab chiqarish jarayoniga xizm at ko'rsatuvchi m oddiy texnika t a ’m inoti va tayyor m ahsulotni sotish, axborotni yig'ish va qayta ishlash, buxgalteriya xizm ati. Texnologik, b o sh qaruv m asalalari b o 'y ich a m aslahat xizm ati va boshqalar; • ishchi kuchini takror ishlab chiqarish shart-sharoitlari ishchi va xizm atchilam ing sog'lig'ini, ta ’lim olishi va kasbiy tayyorgarligi, dam olishlarini qo'llab-quw atlash. Shu paytga q ad ar infratuzilm ani ishlab chiqarish va ijtim oiy infratuzilm alar yig'indisidan iborat deb qarab kelingan. B ozor iqtisodiyotiga asoslangan iqtisodiy tizim kirib kelishi bilan ishlab chiqarish infartuzilm asi ko'lam i kengayib, «bozor infratuzilm asi» va «institusional infratuzilma» so'zlari iste’molga kirib borm oqda. B ozor infratu zilm asi bevosita ishlab chiqarish ja ra y o n ig a xizm at ko'rsatuvchi tarm oqlarni o 'z ichiga oladi. U ning tarkibiga yuk tr a n s p o r t, elektr, gaz va suv t a ’m in o ti, o m bo r xo'jaligi, aloqa, axborot, m oddiy-texnika ta ’m ino ti, m ahsulotni tashish, saqlash va qayta ishlash, texnik xizm at k o'rsatish, m arketing va reklama, axborot-m asla hat, auditorlik, m oliya-kredit va investision kabi xizm at turlari kiradi. Ijtim oiy infratuzilm a ishlab chiqarish jarayonida ishchi va xizm atchilarga norm al m ehnat faoliyati yaratish va ishchi kuchini ta k ro r hosil qilish, shuningdek ta d b irk o rlarn in g turli m aishiy xizm at turlariga talabini qondirish u ch u n xizm at qiladi. Institusional infratuzilm a iqtisodiyot rivojlanishining optim al makroiqtisodiy nisbatlarini qo'llab-quw atlovchi va tartibga soluvchi sohalar faoliyat turlarini o 'z ichiga oladi. U nga iqtisodiyotni tartibga solib turuvchi davlat va nodavlat boshqaruv organlari va boshqalar kiradi. Kichik va o'rta tadbirkorlik subyektlarini tartibga solib va qo'llab- q u w a tlo v c h i b o z o r in fra tu z ilm a la rin i sh a k lla n tirish m u h im aham iyat kasb etadi. Buni yuqori darajada rivojlangan m am lakatlar tajribasi ham tasdiqlaydi. M asalan, A Q Shda 1953-yili K ichik va o ‘rta biznes ishlari bo'yicha m a ’m uriyat (K B M ) tashkil etilgan bo'lib, uning zimmasiga kichik va o 'rta biznesni qo'llab-quw atlash b o 'y ich a barcha vazifalar (moliyaviy yordam , texnik va m aslahat xizmati, davlat buyurtm alarini olishga ko'm aklashish va boshqalar) yuklatilgan. K BM tarkibi uch b o sqich d an A Q S h poytaxtidagi sh tab - kvartira, 10 ta hududiy boshqarm a va 100 dan ortiq m ahalliy bo'linm adan iborat. U lar b utun m am lakat bo'ylab keng tarqalgan tarm oqqa ega bo'lib, m ahalliy davlat hokim iyati organlari, kollejlar, universi- tetlar, korxona va jam oat tashkilotlari bilan yaqin aloqada faoliyat yuritadi. A Q Shda kichik va o 'rta biznesni qo 'llab -q u w atlash bilan boshqa idoralar, xususan, Ichki ishlar vazirligi, U y-joy qurilishi va shaharlar rivojlanishi vazirligi, milliy ilm fondi, F erm erlik b o 'yicha m a ’m uriyat, kichik biznesni rivojlantirish m arkaz va institutlari, savdo-sanoat palatasi kabi 2700 dan ortiq federal idorashug'ullanadi. Keyingi yillarda respublikamizda bozor infratuzilm alarini faol shakllantirish jarayoni boshlandi. Bu jarayonning natijalari sifatida kichik tadbirkorlik subyektlariga xizm at ko'rsatuvchi brokerlik idoralari, kichik ulguiji va chakana savdo tuzilm alari, lizing, konsalting kom paniyalari, axborot-m aslahat markazlari, injiniring, auditorlik firm alari, sug'urta kom paniyalari, transport-ekspedisiya k o rx o n ala ri, a x b o ro t-re k la m a b y u ro lari va b o sh q a tu rli xil infratuzilm alar tizim i faoliyat yuritadi. Download 4.65 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling