Z. N. Adizov Buxoro Neft va gaz sanoati kasb-hunar kolleji direktori

I i O'LCHASH XATOLIGI VA ANIQLIK TOIFA (KLASS)LARI
O'lchash ishlarini bajaruvchi asboblarning ko‘rsatishi o'lchana- ynigun kattalikning haqiqiy qiymatidan farq qiladi. Shuning uchun a Inilming ko'rsatishi hamda asbobning haqiqiy ko'rsatishi degan bislumchalar mavjud.
kattalikning sanoqqa ko‘ra topilgan qiymati asbobning ko‘rsatishi • к yilatli. Mazkur asbobning namunali asboblar orqali aniqlangan I ii isatishiga asbobning haqiqiy ko‘rsatishi deyiladi. Asbobning l n r.atishi va oMchanayotgan kattalikning haqiqiy qiymati orasidagi 111111 >' lehov asbobining xatosi deyiladi. Kattalikning haqiqiy qiymatini




aniqlash mumkin bo‘lmaganligi sababli, o‘lchash texnikasida namunaviy asboblarning ko‘rsatishi shu kattalikning haqiqiy qiymali deb qabul qilinadi.
fO‘lchash xatoligi barcha o‘lchov asboblari uchun xarakterlidii Absolyiit, nisbiy, haqiqiy, keltirilgan hamda yo‘l qo‘yiladigan xatoliklai mavjud.
Asbobning absolyut xatoligi deb, uning ko‘rsatgichi x_k bilan o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy qiymati x orasidagi farqqa aytiladi
Ax = x_A - x. (2)
Absolyut xatolik qiymatining o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiv (namunaviy asbob ko‘rsatgichi) qiymati x ga bo‘lgan nisbati nisbiy xatolik deyiladi. Nisbiy xatolik foizlarda ifodalanadi:
£ = — ■100%. (3)
Absolyut xatolik qiymatining asbob daraja ko‘rsatgichi so‘nggi qiymatiga nisbati keltirilgan nisbiy xatolik hisoblanib, foizlarda ilb dalanadi:
£ = --•100%, (4)
N=N -N . A (5)
bu yerda: N_mm — asbob daraja ko‘rsatgichining eng kichik qiymati,
N_mm — asbob daraja ko‘rsatgichining eng katta qiymati