Z. N. Adizov Buxoro Neft va gaz sanoati kasb-hunar kolleji direktori

O'LCHASH YOSITALARINING ASOSIY ELEMENTLARI

Odchash o'zgartgichlari — bu keyinchalik o‘zgartgich, qayta islilash, saqlashni uzatish uchun modjallangan odchash vositalari hisoblanib, axborotni to‘g‘ridan-to‘g‘ri kuzatuvchi tomonidan qabul (|ilishning imkonini bermaydi.
Odchash o‘zgartgichlari quyidagilarga bodinadi:

1. 
   Birlamchi o‘zgartgichlar — bular odchanayotgan kattalik bilan bevosita munosabatda bodadi. Odchash zanjirida bu o‘zgartgichlar birinchi bodib, odchanayotgan fizik kattalikni keyinchalik foydala- nishga qulay ko‘rinishga dastlab o'zgartirishga modjallangan.
   
2. 
   Oraliq o‘zgartgichlar — bular odchash zanjirida birlamchi o'zgartgichlardan keyin joylashib, barcha kerakli o‘zgartirishlarni amalga oshirishga modjallangan (ko‘paytirish, to‘g‘rilash, tekislash va hokazo).
   
3. 
   Uzatuvchi o‘zgartgichlar — bular odchashdan olingan axborot- larni masofaga uzatish uchun modjallangan.
   

Odchov asboblari odchash axborotini kuzatuvchi/tabul qilishiga qulay kod'inishdagi signal tariqasida uzatish uchun modjallangan (elektrik, pnev- matik, optik va h. k.). Asboblar oniy hamda raqamli turlarga bodinadi.
Oniy asboblar — ularning ko‘rsatishi odchanayotgan kattalikning uzluksiz funksiyasi hisoblanadi.




Raqamli asboblar — ularda ko‘rsatish uzlukli bodib, raqamlar ko’rinishida ko'rsatiladi.
0‘lchanayotgan axborot ko‘rinishiga nisbatan odchov asboblari quyidagi guruhlarga bodinadi:

1. 
   Ko‘rsatuvchi asboblar — faqat ko‘rsatish hisobini ta’minlaydi.
   
2. 
   Qayd etuvchi asboblar — faqat ko‘rsatishni qayd etishni ta’minlaydi. Bu asboblar, o‘z navbatida, ikki asosiy turdan iborat:
   

1. 
   o‘ziyozar asboblar — ular ko‘rsatishni grafik tasvir ko‘rinishi- da ifodalaydi.
   
2. 
   chop etuvchi asboblar — ular ko‘rsatishni raqamlar orqali ifodalaydi (yozadi).
   

3. 
   Integrallovchi asboblar — bularda odchanayotgan kattalik vaqt bo‘yicha yoki unga bogdiq bo‘lmagan o‘zgaruvchi ta’sirida integrallanadi.
   
4. 
   Qo‘shuvchi asboblar — bularda turli kanallar orqali kelayotgan ikki yoki undan ortiq kattaliklar yig‘indisi asbob ko‘rsatishi bilan funksional bogdiqdir.
   

2.