Z. X. A L im o V a transport vositalarida

H 
H
I 
I
“ ► R r C - 0
- О
- C
— Rj 
I 
I
H 
H
I
H 
I
0 
I
0
H
1 
I 
R]— С - С - R 2
I
H
Perekis birikmalaming ko‘p hosil bolishi kalil yondirish 
(kalilnoye zajiganiye)ga bog‘liq.
Yonilg'ining detonatsiyaga qarshilik ko‘rsatish qobiliyati oktan 
soni bilan baholanadi. Shu sababli dvigatelning detonatsiyali ish- 
lashini kamaytirish uchun benzinni dvigatel konstruksiyasiga to‘g‘ri 
keladigan oktan sonli rusumini tanlab olish zarur (alangalanishi 
optimallashtirishni biroz kamaytirish, drosselni yopish, valning xa- 
rakat tezligini ko‘paytirish natijasida ham detonatsiyani to'xtatish 
mumkin).
Benzinning oktan soni bir silindrli dvigatelda ishlatilib ko‘rilib, 
namunaviy (etalon) yonilg‘i bilan taqqoslanib aniqlanadi. Oktan soni 
ikki xil usulda aniqlanadi:
1) Motor usuli (qo‘zg‘almas) - GOST 511-66, dvigatel IT9-2
2) Tadqiqot (avtomobilda tekshirish)-GOST 8226-66,IT9-2
Ikkala usulda ham dvigatelda siqish darajasini o ‘zgartirish
imkoniyati mavjud bo‘lib, benzin va namunaviy (etalon) yonilg‘i 
ishlatilib ko'riladi va dvigatel detonatsiya bergandagi siqish darajasi 
bo‘yicha solishtiriladi.
H H 
I 
I
R i - C - C —R3 + 0 i
----- ►
I 
I 
H H

---

Namunaviy yonilg‘i sifatida ikkita uglevodorod aralashmasi 
olinadi.
1) Izooktan 
C
8
H
18
izomer tuzilishga ega bo‘lgan parafm 
qatordagi uglevodorod bo‘lib, detonatsiya bardoshligi 
100
deb qabul 
qilingan, uning struktura formulasi:
CH