|
Qoldiqli bo‘lish
37 soni 8 ga bo‘likmaydi. Lekin 37=8·4+5 bo‘ladigan 4 va 5 sonlari mavjud.
37 sonini 8 ga bo‘lish qoldiqli bo‘lish bilan bajariladi, bunda to‘liqmas 4 bo‘linma
va 5 qoldiq topildi deb aytiladi.
Ta’rif. Butun nomanfiy a sonni b natural songa qoldiqli bo‘lish deb
a=bq+r va 0≤r
Qoldiqning berilgan ta’rifidan kelib chiqadigan o‘ziga xos xususiyatiga
e’tibor beraylik. Qoldiq b bo‘luvchidan kichik natural sondir. Shuning uchun butun
nomanfiy sonlarni b ba bo‘lganda hammasi bo‘lib bta turlicha qoldiq hosil bo‘lishi
mumkin: 0, 1, 2, 3, . . . , b — 1. Masalan, butun nomanfiy sonlarni 5 ga qoldiqli
bo‘lganda quyidagi qoldiqlar hosil bo‘lishi mumkin: 0, 1,2, 3, 4.
19
Agar a
q=0, qoldiq r=a bo‘ladi, ya’ni a= 0·b +a.
a ni ga qoldiqli bo‘lishni har doim ham bajarish mumkinmi? Bu savolga biz
isbotsiz qabul qiladigan ushbu teorema javob beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
