Zahiriddin muxammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti toirjanov elyor isaqovich

4.5. Orani ochish va yaqinlashish 
О rani ochish - safdagilar oralig’i yoki masofasini 
uzoqlashtirish usuilari. 
Jipslashish (yaqinlashtirish) - orasi ochilgan safni 
zichlashtirish usuilari: 
1. Orani 
ochish. 
(Saf 
mashqlarining 
buyruqlari 
O’zbekiston Qurolli Kuchlari Ustavi bo’yicha olingan.) 
Buyruqlar: “O’NGGA (chapga, o’rtadan) shuncha qadamga 
TARQAL!”. Agar bosiladigan qadamlar soni aytilmasa, oraliq bir 
qadamga ochiladi. 
Orani ochish safdagi yetakchi talabadan tashqari hamma 
o’ng tomonga (chapga, o’ngga va chapga) burilib, yonida 
turuvchi bilan uning orasida talab qilingan masofa hosil 
bo’lgunga qadar yuzini frontga qaratib yuradi. Buyruq 
berilgandan so’ng o’qituvchi hamma talabalar safda o’z joyiga 
turguniga qadar bir-ikkilab sanoqni olib boradi. Orani 
yaqinlashtirish uchun quyidagi buyruqlar beriladi: “CHAPGA 
(o’ngga, oTtaga) JIPSLAN!”. Hamma harakatlar teskari tartibda 

---

68 
bajariladi, 
2. Juftlama qadamlar bilan orani ochish front bo’ylab 
o’tkaziladi. Buyruq “O’rtadan (o’ngga, chapga) ikki (uch) qadam 
bilan TARQAL!”.Buyruq berilgandan so’ng, o’qituvchi orani 
ochish tugagunga qadar “bir-ikki” deb sanoqni olib boradi. Orani 
ochishni ketma-ketning chetidagi (yoki ketma-ketda turgan) 
boslilaydi. Keyinchalik navbatma-navbat har ikki sanoqdan 
so’ng, qolgan ketma-ketdagilar orani ochadilar. Orani 
yaqinlashtirish uchun quyidagi buyruqlar beriladi: “O’RTAGA 
(chapdan, o’ngdan) qadamlab JIPSLAN!”, ketma-ketdagilar 
baravariga yaqinlasha boshlashadi. O’qituvchi yaqinlashish 
tugagunga qadar «bir-ikki» deb sanoqni olib boradi. 
3. Topshiriq bo’yicha orani ochish. “Bir-biringizdan ikki 
QADAM 
masofada 
luring!”. 
“Qo’llarni yozib ORANI 
OCHING!”va h.k. 
4. O’qituvchi ketma-ket qatorda turganlarni zarur bo’lgan 
oraliqqa qo’vgan yetakchilarga qarab, orani ochishi mumkin.