Zahiriddin muxammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti toirjanov elyor isaqovich

V. BOB. TA’LIM MUASSASALARIDA GIMNASTIKA 
DARSI 
Ta’lim muassasalaridagimnastika darsining asosiy shakli 
- gimnastikaga ixtisoslashtirilgan jismoniy tarbiya darsidir. Shu 
bilan 
birga, 
gimnastika 
mashqlari 
kun 
tartibidagi 
sog’lomlashtirish 
mashg’uiotlarida 
(katta 
tanaffuslarda, 
fizkultdaqiqada, kirish gimnastikasida va boshq.), jismoniy 
tarbiyaga oid darsdan tashqi tadbirlarda, gimnastik chiqishlarda, 
sport, Navro’z bayramlarida ham qo’llaniladi. 
5.1. 
Darsning asosiy vazifalari 
Gimnastika darslarida ko’pgina sog’lomlashtirish, ta’lim-
tarbiya va qo’shimcha vazifalar yechiladi: 
 Shug’ullanuvchilarning sog’lig’ini saqlash, ularning 
jismoniy rivojlanishiga hissa qo’shish, chiniqish, to’g’ri qaddi-
qomatni shakllantirish. 
 O’quvchilarni gimnastikaga oid maxsus bilimlar bilan 
boyitish Gimnastika ko’niktnalarini shakllantirish, mustaqil 
mashg’ulotlarda jismoniy mashqlarni bajarishga o’rgatish. Yangi 
harakat mashqlarni o’rganishga o’rgatish, mashqlarni tez 
egallashga 
imkon 
yaratish.Tashkilotchilik 
qobiliyatlarini 
shakllantirish, o’z sheriklari bilan muomala qilishga o’rgatish. 

---

72 
 Turli qiyinlikdagi gimnastik mashqlarni egallashda 
uchray- digan to’siqlarni yengish, kasbiy, harbiy-harakat, malaka 
ko’nikmalarini egallash qobiliyatini rivojlantirish. 
 O’quvchilarda estetik, irodaviy, ma’naviy-ma’rifiy 
sifatlarni, chin dildan, o’quv va sport mashg’ulotlariga ongli va 
sidqidillik bilan yondashish, jamoa ishlariga, mehnatga, 
vatanparvarlik, o’rtoqlik hislarini tarbiyalaydi. 
5.2. 
Darsga qo’yiladigan umumiy talablar 
Gimnastika darsi quyidagi didaktik talablarga javob 
berishi shart: 
 u aniq ta’lim maqsad vavazifaga javob berishi kerak; 
 darsda sog’lomlashtirish, ta’lim va tarbiya jarayoni bir 
paytda olib borilishi lozim; 
 har bir darsga maxsus mashqlar, ularni o’qitish uslubi, 
o’quvchilar jinsi, salomatligi, tayyorgarligi, ruhiy holati va 
shaxsiy xususiyatiga e’tiboran differensiyalashgan yuklamalar 
tanlanadi; 
 o’qituvchi dars jarayonida shug’ullanuvchilar mashq 
bajarayotganda jamoada, yakka tartibda o’quv-tarbiya shaklida 
o’zaro yordamlashishda xavfsizlikni ta’minlaydi; 
 dars o’qituvchi tomonidan yaxshi rejalashtirilgan, 
tashkillashtirilgan bo’lib, uning doimiy rahbarligi va nazorati 
ostida o’tadi. 
Ushbu talablar boshqa jismoniy mashqlar mashg’ulot lari 
turlariga ham taalluqlidir: maktabdagi sport mashg’ulotlari, 
umumjismoniy tayyorlash guruhlari mashg’uiotlarida; gimnastika 
bo’yicha sport sho’balaridagi mashg’ulotlarda va boshqa darsdan 
tashqari o’tkaziladigan tadbirlarda qo’llaniladi. 
Maktabdagi gimnastika darslari o’zining pedagogik 
vazifalariga ko’ra: kirish; yangi materiallarni o’rganish; 
takomillashtirish va o’tilgan materiallarni takrorlash; aralash; 
nazorat darslariga bolinadi. 

---

73 
Gimnastika, o’quv jarayonida kirish darsidan boshlanadi. 
O’qituvchi bu yerda o’qitish, o’quvchilarni oldiga qo’yilgan 
vazifalar, 
dasturdagi 
materiallar 
mazmuni 
bilan 
ularni 
tanishtiradi. 
Yangi 
materialni 
o’zlashtirish 
vazifasi 
shug’ullanuvchilarga unga qiziqislmi uyg’otishi va qo’yilgan 
vazifaga 
to’g’rijavobni tez topishini ta’minlaydi, Yangi 
materialni oiganish, izlanish xarakteriga ega, bu yerda ko’proq 
nazariy bilimga tayanib, ko’rgazmalar, videofilmlar, uslubiy 
qo’llanmalardan foydalaniladi. 
Darsni takomillashtirish va takrorlash - oldin berilgan 
mashqlar, kombinatsiyalarni o’zlashtirish va takomillashtirishga 
yo’naltirilgan. Ular nazorat darsidan oldin o’tkazilishi maqsadga 
muvofiqdir. 
Aralash darslar, ko’pincha, maktablarda uchraydi, bu 
yerda oldingi mashqlarni takrorlash va takomillashtirish 
birgalikda olib boriladi. 
Nazorat darsi mavzu yoki dasturning oxirida o’tkazilib, 
o’quvchilar 
materialni 
o’zlashtirganligiga 
va 
ularning 
tayyorgarlik darajasini aniqlashga ko’maklashadi. Gimnastika 
ho’li mining oxirida o’tkaziladigan nazorat darsini musobaqa 
shaklida o’tkazish mumkin. 
Gimnastika mashg’ulotlari darsva mustaqil mashg’ulotlar 
shaklida o’tkaziladi. Mashg’ulotlarni dars shaklida o’tkazishning 
afzalligi uni o’qituvchi boshqaradi. Darsda u tashkilotchi 
vazifasini 
bajarib, 
o’quv-o’rganish 
mashg’ulotlarining 
samaradorligini ta’minlaydi, mashq bajarish, o’rganish jarayoni 
va mashg’ulot davomida o’z oldiga qo’yilgan vazifalarni to’g’ri 
belgilab, o’quvchilarga malakali yordam ko’rsatadi, axloqiy va 
jismoniy sifatlarni tarbiyalaydi. 
Mashg’ulotlarni dars shaklida olib borishning afzalligi, 
o’quvchilarni jamoada mehnat qilishi bilan ajralib turadi. 

---

74 
O’quvchi o’rtoqlari bilan birgalikda mashq bajarganda o’z 
kamchiliklarini sezishi va tuzatishi oson bo’ladi. 
Mashg’ulotlar tashkillashtirilishiga qarab, o’quv va 
mashg’ulotlardan iborat bo’ladi. Amalda ko’proq o’quv-dars 
mashg’ulotlari o’tkaziladi. 
Mashg’ulotlarni ng mazmuni, tashkil etilishi va o’tish 
usullari 
bir-biridan 
farq 
qilishiga 
qaramasdan, 
barcha 
mashg’ulotlar tuzilishi jihatidan uning umumiy tamoyili - 
o’rgatishdir.