‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi
|
61aef8397723d3.50813536
- Bu sahifa navigatsiya:
- T.R. Maltus «Nufus qonuni»ning matematik ifodasi
|
Aholi nufiisi nazariyasi
Maltus tabiat bilan hamohang o'simlik va hayvonlaming cheksiz ko'payishi va yashash uchun kerakli mablag'lar o'sishi yo'nalishlarini tadqiq etadi. Agar insonlar har 25 yilda ikki marta ko'payib, geometrik progressiya asosida ortib borsa (1, 2, 4, 8, 16, 32, 64, 128, 256 va hokazo), tirikchilik vositalari eng qulay sharoitlarda ham arifmetik progressiya asosidagina ko'payishi mumkin (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 va ho kazo). Bunday sharoitda 200 yildan so‘ng aholi sonining tirikchilik vositalariga nisbati 256 : 9, 300 yildan so'ng esa 40096 : 13 bo‘ladi va hokazo (2-jadvalga qarang). 2 - j a d v a 1 T.R. Maltus «Nufus qonuni»ning matematik ifodasi Aholi o'sishi Geometrik progressiya 1,2,4,8,16,32,64,128,va hokazo Tirikchilik vositalarining o'sishi Arifmetik progressiya 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 200 yildan so‘ng Aholining o'sishi 256 marta Tirikchilik vositalarining 9 marta 300 yildan so‘ng Aholining o'sishi 9096 marta Tirikchilik vositalarining 13 marta Tirikchilik vositalariga nisbatan doimo tezroq ko‘payishga intilishi «aholining nufus qonuni»dir, bu qonun jamiyat paydo bo'lgandan buyon mavjud bo'lib, doimo harakatdadir. Aholining ortiqcha qismi zarurat tufayli qirilishga mahkum etilgan. Maltusning fikricha, qashshoqlikning asosiy va doimiy sababi, boshqarish tarzi yoki mulkning notekis taqsimlanishiga hech ham bog'liq emas; bu jarayon «tabiiy qonunlar va insoniy hirs», tabiatning nochorligi va insoniyatning favqulodda tez ko'payishi bilan bog‘liqdir. Shu sababli xalq o‘z azob-uqubatlari uchun o‘zini o‘zi ayblaslii kerak». Uni to‘g‘rilashga hech qanday inqilob va sotsial islohotlar yordam bera olmaydi. Bunda faqat bir to‘g‘ri yo‘l bor bu aholi sonini qisqartirish. 0 ‘ta ko‘payishning oldini olish vositasi, chorasi sifatida «axloqiy chidam» (kambag‘allar nikohdan o‘zlarini tiyishlari, kech turmush qurishlari), og‘ir mehnat yoki turli baxtsizliklar (ochlik, qashshoqlik, kasallik, epidemiya, urush va boshqalar) taklif etiladi (3-jadval). 3 - j a d v a l Download Do'stlaringiz bilan baham: 
|