Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти “Криминалистика” кафедраси

Формал усуллар – мақсадга йўналтирилган кузатув ва суҳбатлар, 
хужжатларни таҳлил қилиш, таржимаи ҳолини ўрганиш, турли мантлар анкета 
маълумотларини қўллашлардан иборат. (онг даражасида) 
Ноформал усуллар –турли интуитив асослар ѐрдамида қўлга киритилган 
маълумотларир. (онг ости даражасида). 
 
 
 
 
 
Шахсни ўрганиш схемаси. 

---

 
Қизиқтирилаѐтган шахсни ўрганиш давомида қўйидаги махсус схемадан 
фойдаланилади. 
1) Умумий маълумотлар: туғилган вақти ва жойи, миллати, маълумоти, 
мутахассислиги, иш жойи, мансаби, оилавий шароити, турар жойи, сиѐсий 
партияларга алақадорлиги ва ҳ.к. 
2) Ташқи белгилари: 
- юзи (қисқача оғзаки портрети, юз тузилиши); 
- бўйи (пасд, ўрта, баланд, бўйидаги камчиликлар); 
- оғирлиги ва баданининг тузилиши (ариқ, ариқроқ, тўла ўта тўла ва ҳ.к.); 
- ташқи қиѐфаси, кийиниши (тозза, тозза эмас, модага риоя қилган, 
қилмаганлиги ва ҳ.к.); 
- ҳатти-ҳаракатлари (яхши, ѐмон таъсурот қолдиради); 
- овози (ѐқимли, ѐқимсиз, кўчли, думоғли ва ҳ.к.); 
3) Ҳаѐтий йўли. 
- ота-онаси (туғилган жойи ва вақти, миллати, турар жойи ва ҳ.қ.); 
- ѐшлик дамлари (оиладаги ҳаѐти, оиладан ташқари, нечанчи фарзанд, 
ака-сингиллари, уларнинг муносабатлари, ҳаѐтидаги воқеаларнинг таъсири ва 
ҳ.к.); 
- мактаб (мактабнинг йўналиши, қайси мактабни тугатган, яхши кўрган 
фанлар, тенқурлари билан муносабатлари, мактаб интизомини бузганлиги, 
бузмаганлиги, ютуғлари, ўқиш фаолиятидаги баҳолари ва ҳ.к.); 
- ўқув юртлар (киришнинг сабаби, ютуғлари, олган билим, қўникма, 
малакалари, 16-19 ѐшдаги кўзга кўринган воқеалари); 
- меҳнат фаолияти ва ҳарбий хизмати (меҳнат ва ҳарбий хизматнинг 
характери, уларга муносабати, меҳнат фаолиятининг шахсга бўлган таъсири); 
- оилавий ҳаѐти (болалари. ким билан турмушда).