Ўзбекистон республикаси бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги меҳнат органлари ходимлари

Истеъмол саватчаси 
Бу алоҳида шахс ёки оила томонидан бир ой ёки йил 
давомида истеъмол қилинадиган маҳсулотлари ва 
фойдаланадиган хизматлари турлари ва миқдорининг 
ҳисоб-китоб 
қилинган 
тўпламидир. 
Жаҳоннинг 
ривожланган давлатларида истеъмол саватчаси инсоннинг 
тирикчилик кечириш учун зарур бўлган энг кам миқдорини 
аниқлаш учун фойдаланилади. У шунингдек, ҳар бир 
мамлакат валютаси харид қобилятини аниқлаш учун асос 
ҳам бўлади; 
Пенсияолди ёши 
Шахснинг давлат томонидан белгиланган пенсияга чиқиш 
ёшидан икки йил олдинги ёшга тўлиши; 
Турмуш даражаси 
Бу жисмоний, маънавий ва ижтимоий эҳтиёжларнинг 
ривожланиш даражаси, қондирилганлик миқёси ва уларни 
қондириш учун яратилган имкониятларни акс эттирувчи 
комплекс ижтимоий-иқтисодий категориядир. 
III. МЕҲНАТ ВА МЕҲНАТ МУНОСАБАТЛАРИНИ 
БЕЛГИЛОВЧИ АТАМАЛАР 
Меҳнат 
Инсоннинг муайян эҳтиёжларини қондира оладиган ва 
ўзига керак бўладиган моддий ёки маънавий неъматларни 

---

19 
ишлаб чиқариш (яратиш) бўйича онгли, мақсадли 
тақиқланмаган фаолиятидир.
Ақлий меҳнат 
Замонавий усулдаги ахборот, мантиқ, умумлаштириш ва 
ижод унсурларини қамраб олади, аммо ходимнинг бевосита 
ишлаб чиқариш воситалари билан иш кўришини назарда 
тутмайди ҳамда корхона ва ташкилотнинг билим, 
ташкилотчилик ва бошқарувга эҳтиёжларини қондиришни 
ифодалайди; 
Жисмоний меҳнат 
Бу инсоннинг бевосита меҳнат воситалари билан ўзаро 
алоқадорлигини, унинг технологик жараёнларга бевосита 
жалб қилинганлигини, меҳнат жараёнида иштирокини 
назарда тутади; 
Мажбурий меҳнат 
Бирон-бир жазони ёки зўравонликни қўллаш билан таҳдид 
қилган ҳолда ишни бажаришга мажбурлаш (бундан қонунда 
белгиланган ҳоллар мустасно);