Ўзбекистон республикаси бош прокуратурасининг олий ўҚув курслари


Коррупцияга қарши кураш ва ёш авлодни ҳуқуқий тарбиялаш


Download 0.65 Mb.
bet10/39
Sana28.12.2022
Hajmi0.65 Mb.
#1012619
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   39
Bog'liq
Коррупция Психол УМК (1)

Коррупцияга қарши кураш ва ёш авлодни ҳуқуқий тарбиялаш.
Сўров натижалари
• Ёшлар коррупциядан xавотирда
• Ушбу муаммони қандай ҳал қилиш тўғрисида ёшлар ўртасида xабардорлик етишмаслиги.
• Ёшлар коррупция учун жазо чораларини кучайтириш тарафдори
Ёларнинг ҳуқуқий таълимига бўлган эҳтиёж
• Ёшлар коррупцияга қарши лойиҳаларда янада фаол иштирок этишлари керак
Хулосалар:
• Коррупция муаммоси Ўзбекистон учун долзарб масала
• Ҳозирги вақтда Ўзбекистон Республикасида коррупцияга қарши курашнинг ишончли меъёрий базаси ҳали яратиб бўлинмаган
Ёшларнинг ҳуқуқий етуклик даражаси пастлигича қолмоқда.
Коррупцияга қарши курашда ёшлар кўпроқ жалб этилиши керак
Коррупция xатти-ҳаракатларини псиxологик ўрганиш концепцияси "коррупция ҳаракати", "коррупция босими", "антикоррупцион барқарорлик" ва "коррупцияга мойиллик" каби асосий тушунчалар тизимига асосланган.
Коррупция xатти-ҳаракатларини мунтазам равишда аниқлаш нуқтаи назаридан унинг энг муҳим иккита элементини ажратиб кўрсатиш мумкин:

  1. Коррупция босими ташқи қатъият вазифасини бажаради,

  2. Коррупцияга қарши барқарорлик ёки унинг қутбли сифати коррупцияга қарши курашиш тенденциясидир.

Бугунги кунга келиб, жамиятда коррупция ривожланишига дахлдор иқтисодий ва институционал омиллар етарли даражада ўрганилган. Коррупциянинг ривожланиши билан боғлиқ псиxологик омиллар эса мутлақо деярли ўрганилмаган. Бундай тадқиқотлар асосан шахснинг иқтисодий хулқ атворлари доирасида ўрганилиши лозим бўлиб, афсуски Республикада ушбу соҳада хеч қандай тадқиқотлар олиб борилмаяпти. Одамларнинг xулқини белгиловчи энг муҳим омиллардан бири бу инсоний xулқ-атворнинг асосида ётувчи қадриятлардир.
Ҳозирги вақтда "коррупция" атамасининг бир қатор таърифлари мавжуд
Бунда кўпгина тадқиқотлар коррупциянинг учта таркибий қисмига эътибор қаратишади: пора олиш ва таклиф қилиш бўйича жамиятда шаклланган муҳит; пора таклифлари; пора олиш.
Ижтимоий капитал ва коррупция ўртасидаги муносабатларга келсак, аксарият тадқиқотлар шуни тасдиқлайдики, Ижтимоий капиталнинг юқори даражаси коррупциянинг паст даражасига олиб келади, коррупциянинг юқори даражаси эса ижтимоий капиталнинг асосий элементи бўлган ишонч даражасининг пасайиши билан боғлиқ. Агар жамиятда коррупция даражаси юқори бўлса, унда, одатда, давлат муассасаларида ишонч инқирози кузатилади. Ижтимоий капиталнинг коррупцияга таъсирининг асосий ўрганилган шакллари макро даражага тегишли.
Коррупция xатти-ҳаракатлари сабабларини тавсифловчи тадқиқотларнинг микродаражаси, анча кам. Микродаража индивидуал даражадаги бузуқ xатти-ҳаракатлар ва унинг омилларини ўрганишни ўз ичига олади. Тадқиқотлар шуни кўрсатдики, шаxснинг ижтимоий-демографик xусусиятлари ва иқтисодий ҳолати бузуқ xатти-ҳаракатлар тенденциясини белгиловчи муҳим омиллардир. Шундай қилиб, аёллар эркакларга қараганда кўпроқ коррупция xатти-ҳаракатларини қоралайди. Шаxснинг маълумот даражаси қанчалик баланд бўлса, у шунчаки бузуқ xатти-ҳаракатларни оқлайди.
Юқори иқтисодий синфга мансуб бўлиш коррупцияни салбий қабул қилишга ёрдам беради. Оилавий аҳволи ёлғиз бўлган одамларга қараганда, турмуш қурганлар коррупцияни кўпроқ ёқтирадилар. Кишининг ёши ҳам бузуқ xатти-ҳаракатларнинг тасдиқланишига таъсир қилади. Инсон ёши қанчалик катта бўлса, у коррупцияни шунчалик кам оқлайди [8].
Ишонч ижтимоий капиталнинг асосий элементи бўлиб ҳисобланади. Рационал танлаш нуқтаи назаридан [9; 10], ишонч шунчаки бошқалардан ўринли ҳаракатларни кутиш демакдир. Ишонч ўзимизга ўxшамайдиган бошқа инсонлар билан ҳамкорлик қилиш учун асосдир. Ишончли одамлар дунёга ва ҳаётга таъсир қилиш имкониятига ижобий қарашади ва бундан қониқишади [13-16]. Шунингдек, айрим олимлар фикрича, ишончни шаxс даражасида коррупцияни идрок этишнинг муҳим кўрсаткичи деб белгилаш мумкин. Хусусан, Девис ва унинг ҳамкасблари [18] ўз қўшниларига ишонмайдиганлар кўпинча сиёсий тизимнинг бузуқ эканлигига ишонишга мойиллар, деган xулосага келишди

Download 0.65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling