Ўзбекистон республикаси давлат божхона қЎмитаси божхона институти

НАЗОРАТ УЧУН САВОЛЛАР: 
 
1. Процессуал муддатларни белгилаш ва ҳисоблашни мисоллар 
асосида тушунтиринг. 
2. Процессуал муддатларнинг тугашини мисоллар асосида 
таҳлил қилинг. 
3. Процессуал муддатларни тўхтатиб туриш ва уза тириш 
тартибини тушунтиринг. 
4. Процессуал муддатларга риоя қилмаслик оқибатларини 
тахлил қилинг. 
 
КАЗУСЛАР 
 
1-казус 
Оҳангарон туманлараро иқтисодий суди судья И.А.Юсупов
раислигида, судья ѐрдамчиси У.Жўраеванинг котибалигида, даъвогар
вакили З.Ахмедова иштирокида, даъвогар Тошкент вилояти ―ISSIQLIK 
MANBAI‖ ишлаб чиқариш бошқармасининг жавобгар ―NURSAID 
BAGDAD‖ масъулияти чекланган жамияти ҳисобидан 16 000 000 сўм
асосий қарз 384 000 сўм пеня ва суд харажатларини ундириш
тўғрисидаги даъво аризаси бўйича ишни очиқ суд мажлисида кўриб 
чиқиб қуйидагиларни, аниқлади: Даъвогар Тошкент вилояти ―ISSIQLIK
MANBAI‖ ишлаб чиқариш бошқармаси Оҳангарон туманлараро
иқтисодий судига даъво аризаси билан мурожаат қилиб жавобгар
―NURSAID BAGDAD‖ масъулияти чекланган ҳисобидан 16 000 000
сўм асосий қарз, 384 000 сўм пеня ва суд харажатларини
ундиришни сўраган. 
Суд мажлисида даъвогар вакили даъво талабини тўлиқ қўллаб 
қувватлади, қарздорлик тан олинганлигини билдириб, даъво талабини
қаноатлантириб беришни ҳамда шартномалар бўйича дастлаб
қарздорлик қисман ундирувга қаратилганлигини билдирди. 
Жавобгар вакили тегишли тартибда огоҳлантирилган бўлса-да,
суд мажлисида иштирок этмади ва даъвогарнинг даъво талабига эътироз 
билдирмади. 

---

126 
Иш ҳужжатларига кўра, ИЧБ ва МЧЖ ўртасида 2019 йил
28 июнда №4 – сонли, 2019 йил 02 июлда №1 – сонли ва 2019 йил
30 августда №6 – сонли олди-сотди шартномалари имзоланган. 
Шартнома шартлари ИЧБ томонидан бажарилган ҳамда МЧЖ 
томонидан тегишли ҳисоб-фактура ва ишончномалар асосида қабул
қилиб олинган ҳамда тарафлар ўртасида имзоланган ўзаро
қарздорликни таққослаш далолатномасига кўра, қарздорлик тўлиқ тан
олинган бўлса-да, лекин қарздорлик тўлаб берилмаган. Даъвогар
жавобгарга шартномалар бўйича қарздорликни тўлаб бериш тўғрисида 
талабнома билан мурожаат қилган бўлса-да, аммо мазкур талабномалар 
ижросиз қолдирилган (дастлаб юқоридаги шартномалар бўйича
қарздорлик қисман ундирувга қаратилган). Натижада, ИЧБ манфаатида 
судга даъво аризаси билан мурожаат қилган.
Ишни судда кўриш жараѐнида жавобгар томонидан асосий 
қарздорлик тўлаб берилмаганлиги сабабли суд даъво талабининг
асосий қарз суммасини тўлиқ қаноатлантиришни лозим топади. Бундан
ташқари даъвогар тарафлар ўртасида имзоланган шартнома ва 
қонунчилик талабларидан келиб чиққан ҳолда жавобгардан 6 843 483,61 
сўм пеня ундириб беришни сўраган. Тарафлар ўртасида имзоланган
шартномаларнинг тегишли бандига кўра, етказиб берилган товарлар
(ишлар, хизматлар) ҳақини ўз вақтида тўламаганлик учун сотиб
олувчи (буюртмачи) етказиб берувчига ўтказиб юборилган ҳар бир 
кун учун кечиктирилган тўлов суммасининг 0,4 фоизи миқдорида,
аммо кечиктирилган тўлов суммасининг 50 фоизидан ортиқ бўлмаган
миқдорида пеня тўлаши лозимлиги кўрсатиб ўтилган.