Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги
O’quvchilarni mavzuga doir eng muhim masalalar to’g’risidagi
Download 0.83 Mb. Pdf ko'rish
|
oquvchilarda tarixiy bilimlarni shakllantirish jarayonining asosiy tarkibiy qismlari
O’quvchilarni mavzuga doir eng muhim masalalar to’g’risidagi
savollarga qisqacha javob berish uchun turg’izizb so’rash. O’quvchilar savollarga doska yoki xarita oldiga chiqib batafsil javob berishdan tashqari, turgan joylaridan qisqacha javob berishlari ham mumkin. Tekshirishning bu formasi o’quvchilarni dars va mavzu mazmunidagi asosiy narsani ajratib ko’rsatishga, javoblarni qisqacha ifodalashga o’rgatadi. Bu usulda ozgina vaqt ichida anchagina o’quvchidan so’rab chiqish mumkin bo’ladi.
Ammo o’quvchilarni qisqacha javob berish uchun turg’izib so’rash VI – VII sinflarda o’quvchilar bilimini tekshirishning asosiy formasiga aylantirib yuborilsa, quyidagi kamchilijklar yuz beradi: javoblar ma’lum darajada sxematik tus oladi va umumiy fikrlar yetarlicha aniqlashtirib berilmaydi; o’quvchilarning darslik matni ustida qunt bilan ishlashga e’tiborlari kamayadi; o’qituvchilarning o’quvchilar nutqiga nisbatan talabchanligi bo’shashib qoladi; qisqa javoblarga qo’yilgan baholar, o’quvchilarning bir necha darsda bergan hamma javoblari uchun qo’yilmagan bo’lsa, ko’pincha tasodifiy baho bo’ladi.
O’quvchilarni savollarga javob qaytarish uchun o’z joyida turg’izib so’rashning eng muhim formalaridan biri – ularni o’rtoqlarining javoblarini to’ldirish va tuzatishga jalb qilishdir. Odatda VI – VII o’quvchilari bu paytda juda faollashib ketadilar, savol berilgan oq’uvchining javobini diqqat bilan tinglaydilar va zo’r ishtiyoq bilan unga tuzatish hamda qo’shimchalar kiritadilar. Ularning bunday tuzatish va qo’shimchalari, ko’pincha, bir xil dalillarni bir oz boshqacharoq variantda takrorlash xususiyatiga egadir. Lekin savollarga berilgan javoblarni taqriz qilish qanday bo’lishi kerakligi o’qituvchi tomonidan tushuntirib borilsa va bu ishni o’quvchilar tez – tez mashq qilib tursalar, ularning savollarga qaytarilgan javoblarni taqriz qilishlari asta – sekin ancha mazmunli bo’lib boradi. O’quvchilar o’rtoqlarining javoblaridagi dalillargagina emas, balki umumlashtirishlarga ham tuzatish, aniqlik va qo’shimchalar kirita boshlaydilar, materialning tartibi bilan bir boshdan bayon qilinmaganini, xulosa
63 63 chiqarilmaganini yoki u asoslab berilmaganini aytadilar. Savollarga qaytarilgan javoblardagi mayda – chuyda tafsilotlarni to’ldirishga urinish tobora kamayadi; VII sinf o’quvchilari javoblarda aytilmay qolgan narsalarga ko’proq e’tibor beradilar.
O’quvchilarning o’ z o’rtoqlari javobini taqriz etishlari ularning saviyasini o’stirishda katta ahamiyatga egadir. O’rtoqlarining javoblarini tuzatish va to’ldirish ishiga iloji boricha sinfdagi hamma o’quvchilarni – faol o’quvchilarni ham, past o’zlashtiruvchi o’quvchilarni ham jalb etish lozim. Bu tuzatish va qo’shimchalarni qilgan o’quvchilarga ham tegishli baho qo’yish zarur. VI – VII sinflardagi tarix darslarida goho ba’zi o’quvchilarga “dars yuzasidan”, yani ularning shu darsda bajargan hamma ishlari yuzasidan baho qo’yishga muvaffaq bo’linadi. Bizning fikrimizcha, o’quvchilarning bir darsda bergan qisqa javoblari uchun emas, balki bir necha darsda bergan qisqa javoblarining hammasi uchun baho qo’yish maqsadga muvofiqdir. Bunday vaqtda o’qituvchi savollarga o’z joyida turib javob qaytargan o’quvchilarning to’g’ri noto’g’ri javoblarini, o’rtoqlari tomonidan bu javoblarga kiritilgan tuzatish va to’ldirishlarni maxsus daftarga yozib oladi, keyin shularni hisobga olgan holda, jurnalga umumiy bahoni qo’yadi.
Download 0.83 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling