Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги
Ayrim darslarda o’quvchilar bilimini ayni bir vaqtda ham og’zaki
Download 0.83 Mb. Pdf ko'rish
|
oquvchilarda tarixiy bilimlarni shakllantirish jarayonining asosiy tarkibiy qismlari
|
Ayrim darslarda o’quvchilar bilimini ayni bir vaqtda ham og’zaki,
ham yozma tarzda tekshirish. Bunda bir nech o’quvchilar batafsil yoki qisqacha og’zaki javob berayotgan vaqtda sinfdagi boshqa o’quvchilar doskaga reja, xronologik jadval, sxema, rasm, xarita – sxema va boshqa narsalar chizish bilan shug’ullanadilar. Doskada bajarilgan ishlarni tahlil qilishga butun sinf juda faol ishtirok etadi. O’quvchilarning bilim va malakalrini tekshirishning bunday usuli eng murakkab masalalarni tahlil qilish va yaqqol ko’rsatib berishga, o’quvchilarning o’rganilayotgan tarixiy ob’yektlar, ular o’rtasidagi bog’lanish va munosabatlar to’g’risidagi ba’zi bir ko’rish tasavvurlarini hamda ko’nikmalarini tezda hosil qilishga imkon beradi.
O’quvchilar bilimini tekshirishni bunday tashkil qilishda anchagina qiyinchilijklar tug’iladi: bir – ikki o’quvchining doskada bajarayotgan ishi
64 64 sinfning e’tiborini boshqa bolalarning og’zaki javoblaridan chetga tortishi mumkin, shuning uchun o’qituvchi savol – javob vaqtida o’quvchilarning hamma ishiga mohirlik bilan rahbarlik qila bilishi kerak.
Chorak davomida taxminan 1 – 2 marta sinfdagi hamma o’quvchilarning bilimini yozma va garfik tarzda tekshirish lozim, lekin bu tekshirishning qachon bo’lishi va qay mazmunda o’tishini oldindan ularga aytmaslik zarur. O’qituvchi VI – VII sinflarda tekshirish vaqtida bajariladigan topshiriqni bajarishga odatda 15 – 20 daqiqa vaqt ajratadi. Bunday tekshirishning mazmuni, asosan dars vaqtlaridagi va uyga beriladigan vazifalarni bajarishdagi o’quv mashqlari xarakteriga mos keladi. Bunday tekshirish oddiy va kengaytirilgan reja, jadval, sxemalar tuzishdan, kontur xaritada yoki mustaqil ish uchun tutilgan daftarda berilgan topshiriqni bajarishdan, bir, ikki savolga yozma javob qaytarish va hokazolardan iborat bo’lishi mumkin. Shuni esda tutish kerakki, VI – VII sinf o’quvchilarida o’z fikrlarini yozma ravishda bayon qila olish malakasi hali yetarli bo’lmaydi. Shuning uchun o’quvchilarning yozma ishlarini ulardagi bilimlarni va asosan malakalarni aniqlashning qo’shimcha bir vositasi deb hisoblash lozim.
O’quvchilarning uyda daftarda bajargan yozma ishlariga: mustaqil ravishda chizgan oddiy sxemalariga, darslik mavzusining rejasini tuzganliklari, jadvalni to’ldirib chiqqanliklari va boshqa ishlariga baho qo’yish ma’lum darajada ijobiy natijalar beradi. O’qituvchi bahoni odatda o’quvchining daftarni umuman qanday tutayotganiga qarab qo’yadi.
O’quvchilarning bilim va malakalarini tekshirishning turli xil formalarini qo’llash va ularni bir – biriga qo’shib olib borish bu tekshirishdagi ayrim usullarning kamchiliklarini tugatishga yordam beradi va shu bilan tekshirishning hamma funksiyalarini amalga oshirishni ta’minlaydi, tekshirishning o’quvchilarni bilimdon qilish, salohiyatlarini o’stirish va o’zlarini tarbiyalashdagi rolini oshiradi.
* * * * * * * |
