¤збекистон республикаси халк таьлим вазирлиги

2.4. KURS ISHI MAVZUSINI REJA ASOSIDA IZCHIL
BAYON ETISH 
Talaba “Hozirgi o‘zbek adabiy tili” fanidan yozayotgan kurs ishining 
bo‘lim (bob)larida ko‘tarilgan masalalar bo‘yicha o‘z kuzatishlari, tahlillari 
asosida umumlashma xulosalar chiqarishi va ularni ishda izchil tarzda bayon 
etishi lozim bo‘ladi. Kurs ishida, ayniqsa, bo‘lim (bob)larning bir-biri bilan 
o‘zaro bog‘liqligi, bo‘lim (bob) bandlarining aloqadorligi, ular o‘rtasidagi 
mantiqiy ketma-ketlikka rioya qilish zarur. 
Kurs ishining umumlashma nazariy xulosalarni izchil bayon etish 
bosqichi ishning tugallangan holatda ekanini ko‘rsatadi.
Fikrning izchilligini ta’minlash maqsadida kurs ishi rejasi tuziladi. 
Muayyan reja asosida yozilgan har qanday kurs ishining asosiy qismi 
mantiqan o‘zaro bog‘liq bo‘lim (bob)lardan tashkil topadi.
Reja asosida yozilgan kurs ishlarining umumiy tuzilishi o‘zaro mantiqan 
bog‘liq quyidagi qismlardan tarkib topishi lozim:
1) umumiy tavsif; 
2) kirish qism; 
3) mavzu bayoni (asosiy qism);
4) umumlashma xulosalar bayoni; 
5) foydalanilgan adabiyotlar; 
6) ilova (izohlar, jadval va chizmalar). 
Qayd etilgan bu masalalar kurs ishida ketma-ketlikda yoritilsa, fikr 
izchilligiga putur yetmaydi. 
 
 
2.5. “HOZIRGI O‘ZBEK ADABIY TILI” FANIDAN 
YOZILADIGAN KURS ISHLARINI RASMIYLASHTIRISH TARTIBI 
“Hozirgi o‘zbek adabiy tili” fanidan yoziladigan kurs ishlarini reja 
asosida, izchillikka rioya qilingan holda, o‘zbek adabiy tilida, tartibli, aniq va 
bexato yozish talab etiladi. Kurs ishini yozishda o‘zbek adabiy tilining 
orfografik me’yoriga muvofiq kelmaydigan turli qisqartmalardan, noadabiy 
qatlamga oid har xil qo‘llanishlardan foydalanish man etiladi.
Elektron shakldagi kurs ishining hajmi A4 formatdagi qog‘ozda 25-30 
varaqdan iborat bo‘lishi lozim. Har bir sahifada 30 ta satr, har bir satrda esa 

---

17 
60 ta belgi (so‘zlar orasidagi o‘tishlar va tinish belgilarini hisoblagan holda)
bo‘lishi kerak. Varaqning chap tomonidan 3 sm, o‘ng tomonidan 1,5 sm, 
yuqoridan 2,5 sm, quyidan 2,5 sm hoshiya qoldiriladi. Satrlar oralig‘i 1,5 
interval bo‘lishi lozim. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatida adabiyotlar soni kamida 20-25 ta 
atrofida bo‘lishi kerak.
Kurs ishining titul varag‘idan boshqa barcha varaqlari birma-bir 
sahifalanadi. 
Kurs ishining birinchi va ikkinchi titul varag‘i 1-, 2-ilovalarda berilgan 
tartibda rasmiylashtiriladi. Keyingi varag‘ida kurs ishi mavzusining rejasi 
yoziladi. Rejada ko‘tarilgan masalalar alohida bo‘limlarda (boblarda) 
beriladi.
Kurs ishi mavzusini ikki yoki uch bo‘lim (bob) orqali yoritish tavsiya 
etiladi. Har bir bo‘lim (bob) raqamlanadi. Bo‘lim (bob) nomlari sarlavha 
tarzida yozilishi lozim. Bo‘lim (bob)larning nomlari bosh harflar bilan, uning 
bandlari kichik harflar bilan yoziladi.
Bo‘lim (bob) nomlarini yozishda bo‘g‘in ko‘chirishga ruxsat 
berilmaydi, shunga ko‘ra bo‘lim (bob) nomlari qisqa va aniq ifodasiga ega 
bo‘lishi lozim. Sarlavhalar oxirida nuqta qo‘yilmaydi. Ishning har bir bo‘limi 
(bobi) yangi sahifadan yoziladi.
Talaba kurs ishida mavzuga doir o‘z ilmiy qarashlarini asoslash 
maqsadida boshqa ilmiy manbalardan izohlar (sitatalar) keltirilishi mumkin. 
Bunday izohlar (sitatalar) kurs ishida aynan berilsa, qo‘shtirnoqqa olinadi. 
Agar izohlar (sitatalar) rus yoki boshqa tillarda yozilgan bo‘lsa, ularning 
tarjimasi beriladi. Ishda keltirilgan bunday izohlarning muallifi, uning qaysi 
ilmiy manbadan olinganligi, manba chop etilgan nashriyot, sana, ishning 
sahifasi belgilangan tartibda satr ostidagi havolalar orqali yoki 
"Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati"dagi ilmiy manbaning tartib raqami 
bo‘yicha qavs ichida qayd etiladi.
Kurs ishining muhim tarkibiy qismlaridan biri ilmiy havolalardir. Ilmiy 
havolalar talabaning kurs ishini yozishda qanday manbalarga tayanib ish olib 
borganligini ko‘rsatib turadi. Kurs ishida beriladigan havolalar, asosan, ikki 
xildir. Bular: 
1) daliliy materiallar, tajriba-sinov ishlariga havolalar; 
2) ilmiy tadqiqotlarga, tadqiqotchilarning fikrlariga havolalar. 

---

18 
Kurs ishida talaba nazariy xulosasini daliliy misollar orqali asoslab 
berishi lozim bo‘ladi. Umuman, har qanday ilmiy tadqiqot ishida bo‘lgani 
kabi kurs ishida ham daliliy materiallarga tayanib ish ko‘riladi. 
Tilshunoslikka oid tadqiqot ishlarida daliliy materiallar ko‘pincha badiiy nutq 
ko‘rinishlaridan tanlab olinadi. Kurs ishida keltirilgan har bir daliliy 
materialning manbasi aniq ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak. Odatda, daliliy 
material keltirilgach, uning manbasi qavs ichida to‘liq, ba’zan shartli 
qisqartmalar bilan beriladi. Masalan: Mirzakarimboyga xotin bo‘lish uning