Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я р. М. Махмудов, Б. Н. Сирлиев

 
 
3-§ Таълим фаолиятига йўналтирувчи асосий турткининг 
психологик тавсифи 
 
Маълумки, таълим жараѐнида режадаги машғулотлар (маъруза, 
мунозара, амалий ва лаборатория машғулотлари, уйин ва машқлар) давомида 
ўқув материалини ўзлаштириш учун ўқишдан ташқари мустақил тайѐргарликка 
махсус ажратилган вақт тингловчи ва курсантларнинг ўқув фаолиятида асосий 
ўрин тутади. Тингловчиларнинг дарсдан ташқари ўқув фаолияти аудиториядан 
ташқари (кутубхона, ички ишлар органлари, отиш майдонлари, дала машғулот
майдонлари ва бошқа жойларда) амалга оширилади. 
 
 
 
 

---

88 
Мутахассисларни тайёрлаш босқичи 
Т
арб
ия
Ўқ
ит
иш
7. Касбий-психологик тайѐргарлик
Т
аълим
Ўз
-ўзин
и 
та
рб
ия
ла
ш
6. Касбий-ишга оид сифатлар 
5. Мураккаб уқувлар 
4. Мураккаб малакалар 
3. Оддий малакалар 
2. Оддий (бошланғич) уқувлар 
1. Билим 
Таълимда Ватанга содиқлик тамойили ижтимоий дидактик тамоил 
сифатида намоѐн бўлади. Унинг моҳиятини В.Г.Белинскийнинг сўзлари билан 
тасдиқлаш мумкин: ҳар бир одам энг аввало она Ватанининг фуқароси 
ҳисобланади. 
Таълим ва тарбиянинг асосий мақсади – ѐшларни ўз Ватанига содиқ, 
юксак маънавиятли ва аҳлоқан пок қилиб шакллантиришга хизмат қилиши 
керак. Ваҳоланки, замонавий мутахассис, энг аввало юксак маданиятли, зиѐли, 
ўз Ватанини ва халқини севадиган, унинг бахти ва гуллаб яшнашига бор куч-
ғайратини сарф қиладиган инсондир. 
Бу тамойил айниқса ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ходимларини 
тайѐрлашда зарур ҳисобланади, чунки бу фаолият ижтимоийдир. 
Таълимда илмийлик тамойили. Ушбу тамойил таълим олаѐтганларни 
ҳозирги замон фан-техника тараққиѐти даражасига мос келадиган илмий 
билимлар билан қуроллантириш, ѐшларни илмий-тадқиқот усуллари билан 
таништириб боришни таъминлашга қаратилган. Таълим берувчи исботланган 
ва тасдиқланган фикр ва мулоҳазаларни қатъий қўллаб-қувватлаши керак. 
Шундагина у ҳуқуқий тафаккурнинг ривожланиш мезонига мос келади. 
Ушбу тамойилни жорий этиш ўқув даргоҳларини битирувчиларнинг 
амалий фаолиятида белгиланган тафаккур ривожланишига мос келади. 

---

89 
Таълим берувчининг ўқув материалларини исботлаб бериши таълим 
олаѐтганларда илмий фикрлаш, илмга ҳурмат, унга қизиқиш ва улардан 
ўзининг келгуси ишларида фойдаланиш кўникмаларини шакллантиради. 
Таълимда илмийлик тушунчаси қуйидагиларни ўз ичига олади: 
биринчидан, ўрганилаѐтган воқеа ва ходисаларнинг ишончлилиги; иккинчидан, 
тингловчиларнинг қайта ишланган яхлит ва тугалланган дунѐқараши, 
учинчидан, илмнинг замонавий ютуқларини акс эттириши; тўртинчидан, 
дарсни ташкил этиш педагогика ва психологиянинг замонавий талабларига мос 
келиши.
Илмийлик принципи таълим берувчи томонидан қуйидагича амалга 
оширилиши мумкин. 
ўз соҳасининг ривожланишига доир янги адабиѐтлар кузатиб 
бориш; 
илмий ишларда шахсан иштирок этиш; 
ўқитишнинг намунали шакллари ва усуллари, маърузанинг мазмуни 
ва ўрни ўзи методикаси, мавзулар режаларини сидқидилдан такомиллаштириш 
устида ишлаш орқали.