Ўзбекистон республикаси маданият ва спорт ишлари вазирлиги ўзбекистон давлат жисмоний тарбия институти

Социал институтлар тизими. Институтларнинг хилма-хиллиги:
► Норасмий ижтимоий институтлар. Мисол: дўстлик
• етарли даражада аниқ белгиланган
• назорат ва санкциянинг алоҳида шакллари (ранжиш, жанжал, ажралиш ва ҳоказо),
«НР» – қонун ва маъмурий қоидалар кўринишида мустаҳкамланмаганлик.
• заҳиралар - сармоялар (ишонч, ёқтириш, танишувнинг давомийлиги ва ҳоказо)
• аниқ чегаралаш – автономия (муҳаббат, касбий муносабатлар, оилавий муносабатлар ва ҳоказолардан), «НР» — шерикларнинг мавқейи, ҳуқуқ ва мажбуриятлари аниқ равишда профессионал мустаҳкамланмаганлиги.
2) Расмий ижтимоий институтлар.
• расмий тарзда шартлашилган қоидалар, қонунлар, регламентлар, низомлар (+ «ёзилмаган меъёрлар») асосида ўзаро алоқа қилиш.
Ижтимоий институтларни функциялари бўйича таснифлаш (+ виртуализация назарияси нуқтаи назаридан ижтимоий институтларнинг функционаллигини танқид қилиш *)
*Виртуализация назарияси (постмодернизм)
• Виртуализация – бу реал воқеликни симуляцияғобраз билан алмаштиришдир – у компьютер техникаси ёрдамида бажарилиши шарт бўлмаса-да, бироқ албатта виртуал воқелик мантиғини қўллаган ҳолда бажарилади (масалан: виртуал иқтисодиёт – фонд биржасидаги спекуляциялар моддий ишлаб чиқаришдан устун туради).
• Ижтимоий феноменларни «виртуаллик» тушунчаси ёрдамида ифодалаш образлар рақобати институционал ифодаланган ҳаракатларнинг ўрнини босганидагина ўринлидир.
• Ушбу назария доирасида янги тенденцияларни тушунтириш жамиятнинг институтлар тизими эмас, балки қадриятларни амалга ошириш жараёни, ижтимоий институтларнинг реал воқеликдаги шаклланиши ва инқирозга учраши каби тарихий дақиқалардан иборат жараёнлар сифатидаги тасаввури келиб чиқади.
► Иқтисодий институтлар. Бойликлар (фаровонлик)ни яратиш, тақсимлаш ва фойдаланиш муаммоларини қўйиш ва ҳал қилиш усулларини белгиловчи меъёрлар мажмуи.
асосий элементлар (модерн): бозор; товар – буюм, уларнинг объектив хусусиятлари бойлик ҳисобланади; таклиф; талаб; меҳнат – муайян вақтда, муайян жойда ташкил этилган сермаҳсул фаолият; рақобат; инновация ва бошқ.
постмодерн даврида виртуаллаштириш:
- қийматни виртуаллаштириш
- инновацияларни симуляция қилиш
- меҳнатни виртуаллаштириш («иш вақти иқтисодий мазмунга эмас, балки ижтимоий аҳамиятга эга»)