Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим

Shaxsning o'zi uchun qimmatli va yoqimli bўlgan muayyan narsa va hodisaarga 
munosabatini aks ettiradi.
Mazmuni 
Qiziqish ma'lum yo’nalganlikni 
anglatadi. Moddiy, ijtimoiy,
siyosiy , kasbiy, bilish estetik 
sportga qiziqish va boshqalarga 
ajratiladi. 
 
Maqsad 
Qiziqish bekaror va barqaror 
xarakterda bo'ladi. Bevosita 
faoliyat jarayonining o'ziga 
bo'lgan qiziqish bavosita bu 
faoliyat natijalariga qiziqish. 
 
Barqarorligi
Qiziqishlar har xil muddatli va 
saqlanishligi bilan tavsiflanadi. 
Qiziqishlarning barqarorligi
esda olib qolishning 
davomiyligida ko'rinadi. 
Kengligi
Qiziqishlar bitta sohada 
to'plangan bo'lishi mumkin. 
Shuningdek, ko'p ob'ektlar 
o'rtasida taqsimlangan
bo'lishi mumkin. 
Qiziqishlar 

---

107 
келиб чиққан ҳолда ѐндашил-ганда, қизиқиш, инсонга интилиш, фаоллик, ички 
туртки эҳтиѐжни рўѐбга чиқариш манбаи, ролини бажаради. 
Қизиқиш муаммоси психологик нуқтаи назардан Л.А.Добринин, 
Н.Д.Левитов, 
М.Ф.Беляев, 
Л.А.Гордон, 
Л.И.Божович, 
Н.Г.Мордова, 
М.Г.Давлетшин, М.В.Воқидов, Е.Г.Гозиев ва бошқаларнинг назарий методо-
логик хусусиятга эга бўлган асарларида ҳамда махсус эксперимент ал 
тадқиқотларида ривожлантирилди. Қизиқишни 
психологик 
моҳиятининг 
дастлабки кўриниши - бу одам-лар томонидан англаб этиш ѐки тушуниш 
имкониятидир. Шахс қизиқиш маҳсулини, унинг оқибатини англаш, тасаввур 
этиш орқалигина объектив борлиқдаги нарса ва ҳодисаларга онгли, танлаб 
муносабатда бўлади. Лекин бу воқелик (англаш, тушуниш) инсонда бирданига 
содир бўлмайди, балки муайян вақт давомида унда
билиш жараѐнлари, шахсий фазилатлари, индивидуал-типологик хусусиятлари 
ривожланиши туфайли юзага келади. Инсон ўз шахсий қизиқишини 
қондиргандан кейин унда ѐқимли ҳис-туйғулар уйғонади, руҳий қониқиш эса ўз 
навбатида лаззатланиш ( праксик) ҳиссини вужудга келтиради, бунинг 
натижасида фрустрасия (руҳий тушкунликка тушиш) унинг шахсиятини 
эгаллайди. 
Қизиқишни психологик моҳиятининг учинчи кўриниши-унинг иродавий 
сифатлар билан умумлашган тарзда вужудга келишидир. Иродавий зўр бериш, 
муайян 
қарор бўйича 
интилиш, 
баъзи 
қийинчиликларни 
йенгиш, 
мустақилликни намоѐн қилиш хусусиятини қарор топтиради, шахсни мақсад 
сари етаклайди. Қизиқишни психологик моҳиятининг тўртинчи кўринишиуни 
олий нерв фаолияти хусусиятлари ва темперамент типлари билан бирга 
мужассамлашган ҳолда намоѐн бўлишидир. қизиқишнинг нерв-физиологик 
механизмлари тўғрисида мулоҳаза юритилганда, даставвал рус олими 
И.П.Павловнинг олий нерв фаолияти ҳақидаги таълимотини таъкидлаб ўтиш 
жоиз, унинг "бу нима?" рефлекси, яъни ориентировка (мўлжал олиш) рефлекси 
қизиқишнинг моддий негизини тушунтиришда муҳим аҳамият касб этади. 
И.П.Павлов ва унинг шогирдларидан кейин П.К.Анохин,
Н.А.Бернштейн, Б.М.Теплов, В.С.Мерлин, В.Д.Небилисин ва бошқалар 
инсондаги қизиқишнинг нерв - физиологик механизмларини бош мия катта 
ярим шарлари пўстлоқида ориентировка рефлекси негизида мураккаб муваққат 
боқланишларнинг вужудга келишидир, деган тарзда талқин қилдилар. 
Қизиқишнинг моддий асослари ўзаро индуксия қонуни, пўстлоғдаги