Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ-овқат ва енгил саноат технологияси институти

ЭСТЕТИК ҚАРАШЛАР ВА ЭСТЕТИК НАЗАРИЯ
Эстетик онгнинг таркибий қисмидир, улар эстетик онгнинг ғоявий соҳасини ташкил этади ва улар табиат, ҳаёт, санъат моҳияти ҳақидаги фикр-му­лоҳазалар ва ғоялар тизимини англатади.
Эстетик қарашлар, эстетик ҳис-туйғулар ва дидлардан ке­йинги ўринда туриб, улар воқеликнинг эстетик томонларини ҳис-туйғу ёрдамида идрок этиш, уларни тушунчали англашдан ол­дин содир бўлади. Эстетик қарашлар ва назариялар у ёки бу эстетик ҳодисаларга тааллуқли ғоялар ва тушунчалар, таълимот­лар кўринишида намоён бўлади. Эстетик назария - бу эстетик объектни бутунлайича қамраб оладиган тамойиллар, қарашлар, ту­шунчалар, қоидалар, ақидалар, билимлар тизимидир. Эстетик на­зария мантиққа, тамойил-тизимларга, далил-исботларга, фалсафий услубиётга асосланади.
ЭСТЕТИК ФАОЛИЯТ
Инсон фаолиятининг барча турлари иж­тимоий ҳаёт жабҳаларида намоён бўлади. Эстетик фаолият инсон моддий ёки маънавий фаолиятининг ўзаги, мағзи бўлиб, унинг барча шакллари инсон куч-қудрати моҳиятининг эркин ифодаси бўлиб боргани сари эстетик мазмун касб этаверади. Шундай қилиб, эстетик фаолият инсон фаолияти бошқа шаклларининг “инсонийлик” мезонига айланади.
Эстетик фаолият нисбатан бадииий фаолиятда, яъни санъатда энг “тоза” ҳолда кўринади. Шу боис санъат эстетик фаолиятнинг ихтисослашган кўринишидир. Инсон фаолиятининг асл хусусиятла­рини англаш учун санъатга мурожаат қилиш мақсадга мувофиқ ке­лади. Чунки, санъат ўз табиатига кўра ижодий мақсадга қаратил­ган, “нафосат қонунларига риоя қилинган” бўлиб, унда инсон фа­олиятининг энг муҳим белгилари яққол кўринади.
МЕҲНАТ ВА САНЪАТ
Инсоннинг жисмоний ва маънавий куч-қудратининг моҳиятини кўпроқ ифодаласа, унинг эстетик аҳамияти ҳам шунчалик кўпроқ ортиб боради. Зўравонлик, куч, мажбурлаш асосида меҳнат Нафосатдан бегоналаштиради. Бундан бошқа хулоса ҳам келиб чиқади: меҳнат эстетикаси даражасини ошириш кўп жиҳатдан меҳнат ижодийлигини таъминлашга, ижтимоий адолатсизликнинг ҳамма кўринишларини бадиий ижод воситасида бартараф этишга, бинобарин, ишлаб чиқаришни техникавий қайта жиҳозлаш ва янги технологияларни жорий этишга хизмат қилади.
Эстетик фаолият моддий ишлаб чиқаришнинг барча соҳаларини - меҳнат шароитларини ҳам, меҳнат самараларини ҳам қамраб ола­ди. Ижтимоий шарт-шароитлар меҳнатнинг эстетик жиҳатлари ри­вожланишига хизмат қилади. Ноқулай ижтимоий шароитлар меҳнат­нинг эстетик ижодий табиатини мавҳ этади.