Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги «электр станция ва подстанцияларнинг электр кисми»


Download 0.59 Mb.
bet14/20
Sana03.11.2023
Hajmi0.59 Mb.
#1743649
TuriПротокол
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   20
Bog'liq
СТАНЦИЯ ПОДСТАНЦИЯ-----крилчада

Шиналарнинг кулланилиши куйидаги устунликлари мавжуд:

1. Электрэнергиясини исрофи камаяди.

2. Ток утказгичнинг назорат остида булиши имкониятини беради ва ишончлилик ошади. ЭНА фанидан маълумки юза эффекти туфайли ток утганда утказгичнинг факат сирти фойдаланади. Мана юза эффектини таъсири камайтириш учун шиналарни ичи кувурга ухшаш куринишда ясалади. Шиналар номинал ишчи токга асосланиб танланади ва электродинамик ва термодинамик токларга текширилади.






Назорат саволлар.
1.Разрядниклар,ишлаш принципи, кучланиши, типлари.
2.Реакторлар, принципи, кучланиши.
3.Шиналар,кулланилиши, устунликлари.
4.Электр подстанцияларда ута кучланиш пайдо булиши.
5.Химоя аппаратлари.
6.Подстанцияларда кулланиладиган химоя аппаратлари .


Таянч иборалар:
изолятор, разрядник, реактор, шиналар.

Маьруза №9


Электр станция ва подстанцияларда улчаш ва назорат асбоблари.

Режа:
1.Ток улчаш трансформаторлари.


2.Кучланиш улчаш трансформаторлари.
3.Юкори кучланишли тармокда электр энергиясини улчаш усуллари ва схемалари.


Фойдаланилган адабиётлар
1.Б.Н.Неклепаев Электрическая часть электростанций и подстанций.Учебник для вузов. М. Энергоатомиздат.1986й. 611бет.
2. А.А.Чунихин Электрические аппараты. Учебник для вузов. М.Энергоатомиздат. 1988й. 713 бет.
3. Б.Н.Неклепаев И.П.Крючков. Электричкская часть электростанций и подстанций. Справичние материалы для курсового и дипломного проектирования. М. Энергоатомиздат.
Хар бир электр станция ва подстанцияда электр энергиясининг истеъмолини, ток ва кучланишни улчаш ва назорат килиш учун албатта улчаш асбоб-ускуналар керак. Юкори кучланишли тармокларда улчаш анча кийин, чунки улчаш асбоблари юкори кучланишли изоляцияси булиши керак.


ТОК УЛЧАШ ТРАНСФОРМАТОРЛАРИ
Юкори кучланишли электр тармокларида (ускуналарда) ток катталигини улчаш кулайлиги ва хавфсизлигини таъминлаш учун ток трансформаторлари (ТТ) кулланади. ТТ-лар бирламчи , юкори кучланишли электр занжирларни токини кулай, стандарт кимматгача камайтириш учун хизмат килади. Стандарт киммат 5А ва 1А. ТТ-лар юкори кучланишли занжирларни паст кучланишли занжирлардан ажратади ва химоя килиш учун хизмат килади. ТТ-ларни иккиламчи чулгамга улчаш ва назорат асбоблари реле химояси тузилмалари уланади.
ТТ-нинг тузилиши ва ишлаш принципи куриб чиккан бошка турли трансформаторлар фарк килмайди.

У



ларнинг бирламчи чулгами купинча бир урамдан иборат.
Бу урам купинча оддий ток утказувчи сим ёки шина булади. Бирламчи чулгам тармокга кетма-кет уланади. Иккиламчи чулгам амперметр, ваттметрнинг ток чулгами ёки реле химояси тузилмасига уланади.


РАСМ-8


Мълумки амперметрнинг каршилиги Rа→0 нолга баравар ,демак ТТ киска туташ режимида якин ишлайди. Тармокдан утаётган ток яъни ТТ-нинг бирламчи чулгам токи:
I1
К тт= I1=KттI2
I2

Масалан, ТПОЛ –35 ёки ТПЛ-10 ТТ-ларнинг бирламчи чулгам токи 600 А , демак:


600
К тт= =120
5
Паст кучланишли ТТ-лар Ктт=30,20,10.
Хар бир подстанциянинг техник паспортида шу подстанцияда урнатилган ТТ-ни Ктт-ни курсатилиши керак ва бу ТТ-ни электр тармокнинг рухсатисиз алмаштириш катъий ман килинади, чунки Ктт истеъмолчи ва электр энергиясини сотувчи электр тармокнинг уртасидаги хисобларга таъсир килади.

Хар бир ТТ-ни аниклик синфи унинг иккиламчи чулгаининг юкланмасидан боглик. Бу юкланма канча кам булса аниклик синфи шунча юкори булади. Аниклик синфилари: 0,2:0,5:1:3:10:


Юкори аниклик синфлар савдо хисоб олинадиган асбоблар (хисоблагич) ларда фойдаланади.


Шунинг учун хам таъкидлаб утиш лозимки, ТТ-ни иккиламчи чулгамни салт юриш режими катъиян ман килинади, чунки бу холатда иккиламчи чулгамда хавфли кучланиш пайдо булади. Агар фараз килайлик ТТ-ни иккиламчи чулгамидаги амперметрни алмаштирмокчи булсак, аввал шу чулгам киска туталади кейин амперметр занжирдан олиниб алмаштирилади.
Кучланиш улчаш трансформаторлари (КТ), бирламчи юкори кучланишни, иккиламчи андоза (стандарт) кучланишга узгартириш учун хизмат килади. Андоза кучланиш 100 В ёки 1000\ √ 3 В . Меъёрий режимда КТ салт юриш режимида, яъни Rкт →∞ ишлайди.
Унинг иккиламчи кутбларида, волтьметр, ваттметр ёки хисоблагичнинг кучланиш чулгамлари уланади. Куввати кичик, атиги 10-100 Вт.
Кучланиш буйича трансформаторлаш коэффициенти
U1
Kкт=
U2
Демак, бирламчи тармокнинг кучланиши:
U1=KктU2
КТ-купинча ажратгич ва эрувчан саклагич оркали тармокга уланади. 6. Ва 10кВ-ли электр тармокларда купинча НТМИ-6 ёки НТМИ-10 КТ-дан фойдаланадилар.

Бу типли КТ-да (трансформаторлар масяной, напряжения , измерительный) бирта бирламчи юкори кучланиш уч фазаличулгам, иккита иккиламчи, уч фазали хар бир фазаси 100В-га мосланган чулгамлар мавжуд. Иккиламчи чулгамларнинг биртаси «юлдузча» усулида, биртаси очик учбурчак усулида уланади. Расм -9 да НТМ-6 КТ-нинг электр схемаси курсатилган.


Ю

лдузча усулида уланган бирламчи ва иккиламчи чулгамларнинг бефарк нуктаси бевосита ерга уланади. Очик учбурчак усулида уланган чулгамнинг «О-а» кутбларида, меъёрий режимда кучланиш нолга тенг. (вектор диаграммага каранг) Агар бирта фаза ерга туталса (электр тармокни бефарк нуктаси яккаланган). «О-а» кутбларда кучланиш фаза


кучланишга (100 В) баровар булади ва бу кучланиш реле химояси тузилмаси учун хабар (сигнал) булиб хизмат килади (нол кетма-кетлик химояси).
К

Т трансформаторлаш коэффициенти хам, тармок ва истеъмолчи (саноат корхонаси) орсидаги савдо хисобларни аниклайди шунинг учун , подстанциянинг техник паспортида курсатилади, тармок
Ноль кетма-кетлик
Релесининг чулгами

Икки элементли САЗУ хисоблагичнинг юкори кучланишли 10В, симметрик истеъмолчининг электр энергиясини улчаш монтаж схемаси . Бу ерда кучланиш трансформатори НТМИ-10 ток трансформатори ТПЛ-10 кулланилган.


Истеъмол килинган электр энергиясини топиш учун хисоблагичнинг курсатган раками «С»-ни ТТ ва КТ ларнинг трансформаторлаш коэффициентига купайтирамиз.
Ax=KттKkтС
НТМИ- 10 очик учбурчак усулида уланган чулгами реле химояси учун фойдаланади, яъни нол кетма-кетлик релесининг чулгамига
уланади. Бу мавзуга доир лаборатор иш бажарилади.



Download 0.59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling