Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги коракалпак давлат университети “технология” кафедраси


Чизиқли қайта Хисоблаш билан тасодифий йўналишлар усули


Download 0.55 Mb.
bet43/54
Sana09.06.2023
Hajmi0.55 Mb.
#1469280
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   54
Bog'liq
моделлаштириш. Маруза матни-converted

Чизиқли қайта Хисоблаш билан тасодифий йўналишлар усули

Бу усулни, оптималлаштирувчи функция эгрилиги юқори бўлмай, уни бир қадам чегарасида апроксимацтя қилиш имконияти бўлса, қўллаш мумкин.


Бошланғич к нутадан тасодифий йўналишда қўйилган қадам хк+h муваффақиятсиз бўлгандан сўнг, шу нуқтадан тескари йўналишда қадам қўйилади (45-расм.). хк-h, аммо бу
нуқтада мақсад функциясининг қиймати Хисобланмайди, балки R(хк) ва R( хк+h) ларнинг Хисобланган қийматларини Хисобга олган Холда, мақсад функциясини чизиқли деб қилган Холда қайта Хисобланади, яъни

қидирув хк+1 нуқтадан давом эттирилади.


R(хк+1)қR( хк-h)


45-расм.



Тасодифийликни жазолаш билан қидириш усули.


Бу усул бўйича қидирилиш танланилиб, шу йўналиш бўйича қидирув қадамма-қадам давом эттирилади. қидирув шу йўналишда функциянинг минимуми (минимум қидирилаётган бўлса) топилган нуқтагача давом этади. Сўнгра янги йўналиш топилади ва бу йўналиш бўйича Хам қидириш минимумни топгунча давом этади (46-расм.). Бу усулни, мақсад функциясини қийматини топишда катта Хисоблаш Харажатлари талаб қилинмаганда қўлланилса мақсадга мувофиқ бўлади.

46-расм.
Классик математик тахлил қилишга асосланган оптималлаштириш усули.


Функция экстремумининг боришини керакли ва етарли шартлари мавжуд. Функциядан олинган Хосила нольга тенг бўлса, унда шу нуқтада функция экстремуми борлигини керакли шарти бажарилади, аммо етарли шарти эмас (47-расм.), яъни




R R

X
47-расм.


Функция экстремуми борлигининг етарли шартлари:



  1. Биринчи етарли шарт. Экстремуми бор деб тахмин қилинган нуқтанинг - атрофида функция текширилади. Бунинг учун R(х0-) и R(x0+) қийматлари Хисобланиб, агар R(x0-) < R(x0);

максимумга мос келади, агар


R(x0+) < R(x0) бўлса, унда бу нуқтада экстремуми бор ва у

R(x0 - ) > R(x0);



R(x0 +) > R(x0) бўлса, бу нуқтада минимум бор, агар R(x0 - ) > R(x0); R(x0+) < R(x0) бўлса, бунда функция экстремумга эга эмас.

  1. Иккинчи етарли шарт.

Экстремуми бор деб тахмин қилинаётган нуқта -атрофида функциянинг биринчи Хосиласи ўрганилади. Бунда агар, R(x0-) ишораси, R(x0+) ишорасига мос келмаса, х0 нуқтада экстремум бор.
Агар R(x0-) > 0 ва R(x0+)<0 бўлса, х0 нуқтада максимум, R(x0-)<0 ва R(x0+)>0
бўлганда, х0 нуқтадаминимум бор.
Агар R(x0-) ва R(x0+) ишоралари мос келса, унда х0 нуқтада эксиремум йўқ.

  1. Учинчи етарли шарт.

Бунда функциянинг юқори Хосилалари ўрганилади. Агар, R’’(x0) >0 бўлса, унда х0 нуқтада функция минимумга эга, агар, R’’(x0) <0 бўлса, унда х0 нуқтада функция максимумга эга, агар, R’’(x0) қ0 бўлса, унда функциянинг юқори тартибли Хосилалари ўрганилади.
Бунда қуйидаги қоида қабул қилинади:
- Агар биринчи нольга айланмайдиган функциянинг Хосиласи тоғ тартибли бўлса, унда бу нуқтада максимум Хам, минимум Хам йўқ. Агар нольга айланмайдиган Хосила жуфт тартибли бўлса, унда у манфий бўлса, бу нуқтада функция максимумга, мусбат бўлса, минимумга эга.
Худди шундай кўп ўзгарувчилик функцияларни экстремуми борлигини керакли ва етарли шартлари бўйича аниқланади.
Кўп ўзгарувчилик функциянинг экстремуми борлигини керакли шарти бўлиб, Хамма ўқ йўналишлар ўзгарувчилар бўйича Хосилаларини нольга тенглиги Хисобланади.

(R /x1) қ 0; (R /x2) қ 0; .... (R /xn) қ 0;


Икки ўзгарувчи функциянинг экстремуми борлигининг етарли шартини қуйидагича ифодалаш мумкин:
I. Агар, (2R /x12) > 0;
(2R /x2 ) * (2R /x2 ) - (2R /x *x )2 > 0 бўлса, унда минимум бор;
1 2 1 2
II. Агар, (2R /x12) < 0;
(2R /x2 ) * (2R /x2 ) - (2R /x *x )2 > 0 бўлса, унда максимум бор;
1 2 1 2
III. Агар, 2R /x12) < 0;
(2R /x2 ) * (2R /x2 ) - (2R /x *x )2 < 0 бўлса, унда экстремум йўқ.
1 2 1 2



Download 0.55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling