Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган давлат университети

Бошни массаж қилиш. Бошни соч ўсиши йўналиши бўйлаб массаж 
қилинади, чунки сочнинг ўсиши йўналиши лимфа томирларида туради. У 
дастлаб 2 қўлнинг кафти билан силанади. Бунда қўллар ўксимон чокнинг 
тепастида параллел холда туради. Бир вақтнинг ўзида қарама–қарши
йўналишда массаж қилинади. Сўнгра кафтлар бир-бири билан бошнинг ён 
томондан томонида учрашади ва қулоқ орқаси билан бўйинга томон 
силанади. Бошнинг энг тепасидан сочли қисми чегарасигача бўлган радиус 
бўйича бошнинг ҳамма қисми қисқа лекин тез тўлқинсимон харакат билан 
қоқилга ўтилади. Массаж умумий силаш қоқиш ёки эластик виратор 
ёрдамида вибрация қилиш билан тугаланади. Бош массажи соч тиклаганда 
терисини озикланишини яхшилашда шунингдек мигренъ кассалигида 
қўланилади. Массажнинг муддати дастлаб 5 минут бўлади кейин аста секин 
10- 15 минутга етказилади. 
Юзни массаж қилиш. Юз массажи юзнинг лимфа томирлари бўйлаб 
қилинади. Улар юзнинг ўрта чизиғидан бошлаб, хар икки томонларга томон 
туташади ва бўйинига қулоқ олди ва чанг ости лимфа томонларига томон 
туташади. Пешанани силаш пешана орти чизиғидан бошлаб бошни сочли 
черларига паралел йўналишда юқорига томон боради. Лунж бурнидан 
қулоққа томон ва пастки жағға томон ишкалаш бармоқлар учлари билан 
бажарилади. Калла нервларнинг чиқиш жойлари олдин силанади, кейин 
вибрация қилинади. Юзни силаш юзни косметик массаж қилишнинг асосий 
усули хисобланади. Дастлаб юзнинг териси буғлатилади, юзга парафин қоп 
кийдиралади ва бошқа косметик муолажалар бажарилади. Массаждан кейин 
одатда махаллий дарсонвализация усули қўланилади.
Косметик массаж усули тери озиқланишини яхшилаш, унинг мускуллари 
функциясини ошириш мақсадида қўлланилади. Массаж қилишда умумий 
кўрсатмалар ва бунга монелик қиладиган холлар. Юмшоқ тўқималар суяклар 
ва бўғинлар механик зарарланганда ёрилганда суяк синганда ва пайлар 
чўзилганда уларнинг хроник яллиғланишда процесслар (махалий шишлар 
хроник инфилтрлар бўғинлар касалликлари) давом этаётганда спастик ва 
суст фалаж, радикулит мускуллар атрофи ичаклар антониясида махаллий 
массаж қилса бўлади. Беморларда моддалар алмашувини кучайтириш зарур 
бўлганда масалан семириш ва бошқа касаликлар да умумий массаж қилиш 
мумкин. Кучли истима холатида, қон кетганда, қон оқувчанликда, тошмалар 
тошганда, эгземада, чипқон чиққанда, йирингли ва сил касалликларда ва 
бўғимлар касалликларда (анарвизмларда вена қон томирларда варикос 
кенгайганда лимфангитларда) кучли яллиғланиш прецесс (апендитцит 
жигарни яллиғланиши буйрак ва сийдик йўлларига тош келганда хавфли 
ўсмалар пайдо бўлганда) психозларда массаж қилиб бўлмайди.