Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги навоий давлат педагогика институти физика-математика факультети

Жуфтликда ҳал этиш учун топшириқлар:

1-қаторга	2-қаторга	3-қаторга
Учинчи тартибли элементар матрицалар қуринг	Тўртинчи тартибли элементар матрицалар қуринг	Иккинчи тартибли элементар матрицалар қуринг

3-илова.
Баҳолаш мезонлари ва кўрсаткичлари (балл)

№	Ф.И.Ш.	Нилуфар гули (1,0)	1-мисол (2,0)	2-мисол (2,0)	Жами баллар (5,0)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

2.5. “Матрицалар” модулини мавзулари юзасидан ностандарт тест намуналари

Талабаларнинг оралиқ назорат балларини қўйишда ностандарт тестлардан фойдаланиш мумкин. Бу каби тестларни талабаларга мустақил таълим сифатида бериб юбориш мумкин.

Қуйида “Матрицалар” модули бўйича тузилган ностандарт тестлардан намуналар келтирамиз:


1. Тескари матрицани топиш кетма-кетлигини мос рақамларини ёзинг.

	Ҳисоблашлар	Raqamlar
	Детерминант нолдан фарқли
	Транспонирланган матрицани тузиш
	Матрица элементларини алгебраик тўлдирувчиларини ҳисоблаш
	Матрица детерминантини ҳисоблаш
	Транспонирланган матрицанинг детерминантга нисбати олинади

2. Қуйидаги бериладиган фикрларнинг қайсилари тўғри бўлса “ҳа”, нотўғри бўлса “йўқ” сўзларини қўйинг.
A. Элементар алмаштиришлар матрица рангини ўзгартирмайди.
B. Марицаларни кўпайтиришда коммутативлик хоссаси ўринли.
C. Барча жуфт натурал сонлар тўплами чекли тўпламдир.
D. Матрица элементларининг горизонтал қаторлари унинг сатрлари, вертикал
қаторлари эса унинг устунлари дейилади.
E. Тоқ ўрнига қўйишлар тўплами группа эмас, чунки бирлик ўрнига қўйиш
тоқ эмас.
F. Битта транспозиция натижасида ўрин алмаштиришнинг жуфт-тоқлиги
ўзгармайди.
G. Бирлик ўрнига қўйишлар яна жуфт ўрнига қўйиш бўлади.

Javob:

A	B	C	D	E	F	G

3. Қуйидаги матрица турларини таърифлари билан жуфтланг.

№	Таъриф						№	Матрица тури
1	Нолмас сатрларга эга А матрицада ҳар қандай k-нолмас сатрнинг биринчи нолмас фарқли элементи (k-1) – нолмас сатрнинг биринчи нолдан фарқли элементидан ўнгда турадиган матрица ....						A	Номдош матрица
2	Сатр элементлари сони устун элементлари сонига тенг бўлган матрица						B	Бирлик матрица
3	А ва В матрицаларнинг сатрлари ва устунлари сони мос равишда тенг бўлган матрицалар						C	Квадрат матрица
4	Диагонал элементлари бирлардан, қолган барча элементлари ноллардан ташкил топган матрица						D	Поғонали матрица
Javob:		1 -	2 -	3 –	4 -

4. Матрицалар устида бажариладиган йиғиндини тўғри жавоблари билан мосланг.
1) 2)
3) 4)

A	B	C	D

Жавоб:

1-

2-

3-

4-

5. Матрицалар устида бажариладиган кўпайтмани тўғри жавоблари билан мосланг.
1) 2)
3) 4)

A	B	C	D

Жавоб:

1-

2-

3-

4-

УМУМИЙ ХУЛОСА ВА ТАВСИЯЛАР

1. Таълим тизимли билим олишнинг энг муҳим ва ишончли усулидир. Шу сабабли таълим жараёнининг сифатини яхшилаш ва самарадорлигини ошириш муҳим педагогик вазифа саналади.

2. Ҳар қандай таълим ўзида ўқитувчи ва талабанинг фаолияти, яъни, ўқитувчининг ўргатиш ҳамда талабанинг ўрганишга йўналтирилган фаолияти, бошқача айтганда тўғридан тўғри, бевосита ва нисбий муносабат акс этади.
3. Замонавий таълимни ташкил этишга қўйиладиган муҳим талаблардан бири ортиқча руҳий ва жисмоний куч сарф этмай, қисқа вақт ичида юксак натижаларга эришиш ҳисобланалди.
4. Қисқа вақт орасида муайян назарий билимларни ўқувчиларга етказиб бериш асосида маълум фаолият кўникма ва малакаларни шакллантириш, фаолиятини назорат қилиш, улар томонидан эгалланган назарий ва амалий билимлар даражасини баҳолаш ўқитувчидан юксак педагогик маҳоратни, таълим жараёнига нисбатан янгича ёндашувни талаб этади.
5. Бугунги кунда ривожланган хорижий мамлакатларда таълим жараёнининг сифатини ошириш, самарадорлигини такомиллаштириш борасида салмоқли ишлар амалга оширилмоқда. Бу борада бой тажриба тўпланган. Таълим жараёнининг самарадорлигини таъминлаш борасида тўпланган мавжуд тажрибалар орасида модулли ўқитиш ҳамда таълим жараёнида интерфаол методларни қўллаш тажрибаси алоҳида ўрин тутмоқда.
6. Ривожланган мамлакатларда ўқувчиларнинг ўқув ва ижодий фаолликларини оширувчи, таълим-тарбия жараёнининг самарадорлигини кафолатловчи педагогик технологияларни қўллашга доир катта тажриба тўпланган бўлиб, бу тажриба асосини интерфаол методлар ташкил этмоқда.
7. Бу турдаги методлар ўз моҳиятига кўра таълим олувчиларда ўқув-билиш фаоллигини ошириш, уларни кичик гуруҳ ва жамоада ишлаш, ўрганилаётган мавзу, муаммолар бўйича шахсий қарашларини дадил, эркин ифодалаш, ўз фикрларини ҳимоя қилиш, далиллар билан асослаш, тенгдошларини тинглай олиш, ғояларни янада бойитиш, билдирилган мавжуд мулоҳазалар орасидан энг мақбул ечимни танлаб олишга рағбатлантириш имкониятига эгалиги билан алоҳида аҳамият касб этади.
Чиқарилган хулосалар асосида “Таълим жараёни” модулини ўқитишда интерфаол методлардан самарали фойдаланиш юзасидан қуйидаги тавсияларни илгари суриш мумкин:
- илғор хорижий тажрибалар сифатида таълим жараёнида интерфаол методларни қўллаш орқали ОТМда ўқитиш сифатини яхшилаш ва самарадорлигини оширишга эришиш;
- республика олий таълим муассасалари фаолиятига ривожланган хорижий мамлакатлар таълими амалиётида қўлланилаётган илғор тажрибалар ва замонавий педагогик технологияларни самарали татбиқ этиш орқали бу борада педагогларнинг иш тажрибаларини бойитиш ва уларда таълим жараёнини самарали ташкил этишга нисбатан ижодий, инновацион ёндашувни қарор топтириш;
- ОТМда талабаларнинг ўқув-билиш фаоллигини оширишга алоҳида эътибор қаратилган ҳолда таълим сифатини ошириш ва самарадорлигини таъминлашга доир маҳаллий тажрибаларни тўплаш, уларни оммалаштириш.


ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ

1. 
   Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. – Тошкент: Ўзбекистон, 1992.
   
2. 
   Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги Қонуни (1997 йил 29 августда қабул қилинган / Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори. – Тошкент: Ўзбекистон, 1997.
   
3. 
   Абдуллаев Ю. Жаҳон олий мактаби: қиёсий таҳлил /Масъул муҳар. С.Ғуломов. – Тошкент: Ғ.Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти, 2001.
   
4. 
   Абдуқодиров А.А., Пардаев А.Х. Таълим жараёнини технологиялаштириш назарияси ва методологияси. – Тошкент: “Fan va texnologiyalar” нашриёти, 2012.
   
5. 
   Абдуқодиров А.А., Қ.М.Каримов, И.А. Юлдошев. Аниқ фанларни ўқитишда кейс технологиясидан фойдаланиш услубиёти. – Тошкент: “Фан ва технология” нашриёти, 2015.
   

11.Сайидаҳмедов Н.С. Янги педагогик технологиялар. – Тошкент: Молия, 2003.
12. Сластенин В.А. Общая педгогика. – Москва: Педагогика, 2003.
13. Голиш Л.В. Фаол ўқитиш усуллари: мазмун танлаш, амалга ошириш. Экспресс қўлланма. – Ташкент.: ТАСИС, 2001.
14. Kurosh A.G.Oliy algebra kursi.T., O`qituvchi, I-qism,1976 y.
15. Nazarov R.N., Toshpo`latov B.T, Do`sumbetov A.D. Algebra va sonlar nazariyasi. T., I- qism,1993 y.
16. Maxmutov M.I. Maktabda muammoli ta`limni tashkil qilish. T.: O`qituvchi, 1981.
17. Ishmuxamedov R., Abduqodirov A., Pardaev A. Ta`limda innovatsion texnologiyalar (ta`lim muassasalari pedagog-o`qituvchilari uchun amaliy tavsiyalar). –T.: Iste`dod, 2008. -180 b.
18. Назаров Р.Н.,Тошпўлатов Б.Т., Дусумбетов А.Д. Алгебра ва сонлар назарияси.Т., Ўқитувчи. I – қисм 1993 й., II - қисм, 1995 й.
19. Хожиев Ж.Х. Файнлейб А.С. Алгебра ва сонлар назарияси курси, Тошкент, «Ўзбекистон», 2001й.
20. Yunusova D., Yunusov A. Algebra va sonlar nazariyasi. Modul texnologiyasi asosida tuzilgan musol va mashqlar toʻplami. Oʻquv qoʻllanma. T., “Ilm Ziyo”. 2009.
21. Юнусов А., Юнусова Д. Алгебра ва сонлар назариясидан модул технологияси асосида тузилган назорат топшириқлари тўплами. ТДПУ,2004
Электрон таълим ресурслари
22. Kiselyov V.Yu., Pyartli A.S., Kalugina T.F. Visshaya matematika. Perviy semestr: Interaktivniy kompyuterniy uchebnik / Ivan. gos. enepg. un-t. -- Ivanovo, 2002. (http://elib.ispu.ru/library/math/sem1/index.html)
23. Kiselyov V.Yu., Kalugina T.F. Visshaya matematika. Vtoroy semestr: Interaktivniy kompyuterniy uchebnik / Ivan. gos. enepg. un-t. -- Ivanovo, 2003. (http://elib.ispu.ru/library/math/sem2/index.html)
24. http://www.ziyonet.uz/

25. 
    www. tdpu. uz
    
26. 
    www. edu. uz
    
27. 
    tdpu-INTRANET. Ped