Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт

 
Д.Д.Москвин
 
Ишлаб чиқариш муносабатларини ва 
уларнинг ишлаб чиқарувчи кучлар билан 
ўзаро таъсирини ўрганади
 
Основы экономической теории. 
Политэкономия: Учебник /Под 
ред. д-ра экон. наук, проф. 
Д.Д.Москвина. 
Изд. 
3-е, 
исправл. М.: Едиториал УРСС, 
2003. С.24.
 
Е.Ф.Борисов 
Неъматлар ва хизматларни ишлаб 
чиқариш, тақсимлаш, айирбошлаш ва 
истеъмол қилишда таркиб топувчи 
кишилар ўртасидаги муносабатларни 
ўрганади 
Борисов Е.Ф. Экономическая 
теория: вопросы – ответы: 
Учеб. пособие. – 2-е изд., 
перераб. и доп. М.: ИНФРА-М, 
2008. С.16.
Бизнинг фикримизча, иқтисодиёт назарияси фани масаланинг у томонини ҳам, бу 
томонини ҳам четда қолдирмаслиги, масалага бир томонлама ёндашувга ва тор доирада 
қарашга йўл қўймаслиги лозим. Чунки ҳар қандай меҳнат, ҳар қандай ишлаб чиқариш, хизмат 
кўрсатиш, энг аввало, табиат ашёлари, моддий воситалар, пул маблағлари орқали амалга 
оширилади ва улардан фойдаланилади.
Шунинг учун мавжуд ресурсларга, ишлаб чиқарилган товар ва хизматларга, улардан 
унумли фойдаланишга бўлган муносабат, ишлаб чиқариш омилларининг ўзаро боғлиқлиги ва 

---

34
доирада қарашга йўл қўймаслиги лозим. Чунки ҳар қандай 
меҳнат, ҳар қандай ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатиш, энг 
аввало, табиат ашёлари, моддий воситалар, пул маблағлари 
орқали амалга оширилади ва улардан фойдаланилади. 
Шунинг учун мавжуд ресурсларга, ишлаб чиқарилган 
товар ва хизматларга, улардан унумли фойдаланишга бўлган 
муносабат, ишлаб чиқариш омилларининг ўзаро боғлиқлиги 
ва бир-бирига таъсирида ўрганилиши лозим. Бошқа тарафдан, 
ҳеч қандай меҳнат ёки ишлаб чиқариш алоҳида олинган 
киши ёки гуруҳ томонидан, бошқалар билан алоқаларсиз, 
муносабатларсиз амалга оширилмайди. Улар ишлаб чиқариш 
ва хизмат кўрсатиш жараёнида бир-бирлари билан албатта 
ўзаро муносабатда бўладилар ва шу муносабатга қараб 
ҳаракат қиладилар, ўз хулқ-атворларини, хатти-ҳаракатларини 
белгилайдилар. 
Мана шуларни ҳисобга олиб,