Њзбекистон республикаси олий ва њрта махсус таълим вазирлиги

10.2. Xizmat ko’rsatish shakllari
Xizmat ko’rsatish shakllari deyilganda, aniq servis operasiyalari yig’masi va 
iste’molchi uchun ne’matlardan iborat bo’lgan xizmatlarni taqdim etish usuli 
tushuniladi. Birgina xizmat turi doirasida turli xizmat ko’rsatish shakllari jalb 
qilinishi mumkin, ular mijozlar qulayligi uchun xizmat ko’rsatish jarayonini 
iste’molchi talablari bilan yaqinlashtirish uchun ishlab chiqiladi.
Servis faoliyatini turli segment va yo’nalishlarida xizmat ko’rsatishni o’z 
an’anaviy yo’nalishlari shakllanmoqda. Shu bilan birgalikda servisni jadal 
rivojlanishi xizmat ko’rsatishni yangi shakl va tiplarini joriy etishga 
ko’maklashmoqda. Masalan, mehmonxona qoshidagi umumiy ovqatlanish 
89

---

punktlarida an’anaviy tarzda mijozlar uchun turli-tuman ovqatlar tayyorlash, ularni 
uy oshxonasida tayyorlangan taomlarga yaqinlashtirishga intilishadi. Dunyo 
mehmonxonalarini bufet va restoranlarida mijozlarga xonalarda xizmat ko’rsatish, 
shuningdek, bufetlarda esa mehmonlar stolni erkin aylanib o’tib birdaniga ko’p 
taomlarni tatib ko’rishi mumkinligini nazarda tutuvchi “shved stoli” tamoyili 
bo’yicha xizmat ko’rsatish keng tarqalgan.
Restoranlarda bayramlarni, oilaviy bazmlarni o’tkazish va boshqalar boshqacha 
xizmat ko’rsatish tartibini taqozo etadi. Bu holda, avvalo tashrif buyurganlarni barcha 
hohishlarini bajara turib bayramona muhitni saqlashga intilishadi. Rasmiy banket 
kabi tadbirlarda yoki se’zd, kongress, majlis ishtirokchilariga xizmat ko’rsatish 
jarayonlarida boshqacha texnologik usullar qo’llaniladiki, bunda tez xizmat ko’rsatish 
ommaviy shakllariga katta e’tibor qaratiladi.
Eskirgan va zamonaviy (yoki progressiv) xizmat ko’rsatish shakllari 
farqlanadi. Quyida turli mamlakatlarda va bizni mamlakatimizdagi asosan iste’mol 
servisida foydalaniladigan qator zamonaviy shakllarini ko’rib chiqamiz.