Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси

 
бунда 
λ
 — параметр. Тиғизлик графиги 
ƒ
 (t) 2.10 – расмда берилди. 
Намунавий қонун бўйича тақсимланган Т қийматнинг математик кутилгани 
қўйидагига тенг: 
[ ]
.
1
0
λ
λ
λ
=
=
=
∫
∞
−
dt
te
T
M
m
t
t
(2.19) 
Т қиймат дискерсияси қўйидагича 
[ ]
.
1
1
2
2
0
2
λ
λ
λ
λ
=
−
=
=
−
∞
∫
dt
e
t
T
D
D
t
t
(2.20) 
Тақсимлаш намунавий қонуни қизиқ хусусиятга эга, яъни [6]: агар намунавий 
қонун бўйича тақсимланган вақт оралиғи қандайдир вақг 
τ
давом этса, бунда у 
оралиқнинг қолган қисми тақсимлаш қонунига ҳеч бир таъсир этмайди: у барча 
оралиқ Т тақсимлаш қонуни қандай бўлса шундай қолади. Намунавий қонуннинг бу 
хусусияти амалда "оқибат мавжуд эмас"лик учун бошқача ифодага эга бўлади. 
Оммавий хизмат кўрсатиш системаларида кенг тарқалган оддий оқимлар билан 
бир қаторда муқим бўлмаган Пуассон оқими ва кейинги таъсири чекланган оқим 
бўлиши мумкин. Бу оқимлар [6] ишда муфассал кўриб чиқилади. 

---

57
Хизмат кўрсатиш вақти. Оммавий хизмат кўрсатиш системасининг иш тартиби 
аризалар оқими кириш тавсифидан ташқари системанинг ишлаб чиқариш 
самарадорлиги тавсифи: каналлар п миқдори ва ҳар бир канал ҳаракат тезлигига ҳам 
боғлиқ. Система билан боғлиқ муҳим қиймат бўлиб, битта ариза хизмат кўрсатиш 
Т
хк
 вақт ҳисобланади. У ҳам тасодифий, ҳам тасодифий эмас бўлиши мумкин. 
Шуни таъкидлаш керакки, аризага хизмат кўрсатиш тасодифий вақтида у 
намунавий қонун ёки унга яқин қонунга кўра тақсимланади. Бундай тақсимлаш 
оммавий хизмат кўрсатиш масаласини ҳал қилишга қўлланадиган математик 
аппаратни Ўта соддалаштиришга имкон беради. Бундан ташқари аризалар оқими 
пуассон тавсифидаги ва хизмат кўрсатиш вақти тақсимоти намунавий қонуни йўл 
қўйишлиги оммавий хизмат кўрсатиш назариясига марков тасодифий жараёнлар 
аппаратининг [4,31] имконини беради.